Wat U behoort te weten over het gebit

Home - Kynologie - De duitse herdershond - Wat U behoort te weten over het gebit

Algemeen

Ook de hond heeft een melkgebit en een blijvend gebit. Bij onze huisdieren blijkt, dat een regelmatige controle van het gebit veel problemen kan voorkomen. Het gebit bestaat uit tanden en kiezen en met de tandformule kunnen we zien hoeveel tanden en kiezen in één kaakhelft aanwezig horen te zijn.

We verdelen tanden en in kiezen in:

Snijtanden	1
Hoektanden	C
Onechte kiezen	P of PM (premolaren)
Echte kiezen	M (molaren)

Drie weken na de geboorte verschijnen de eerste melktandjes. Zij zijn erg dun en scherp. Het wisselen begint op vier à viereneenhalve maand. Als eerste wisselen de middelste snijtandjes boven. Op ongeveer zes maanden moeten de melktanden en -kiezen (onechte) gewisseld zijn. Blijvende tanden zijn breder en forser (lelievormig) dan de melktandjes. Door kluiven en bijten worden de door de blijvende tanden en kiezen opgeduwde melktanden en -kiezen losgemaakt en zij verdwijnen via de maag in de ontlasting. Meestal vinden we ze niet terug.

Leeftijdsbepaling

Aan de vorm en de mate van slijtage is de leeftijd af te lezen. Betrouwbaar is dit alleen als het een goed sluitend gebit betreft dat niet abnormaal snel is afgesleten ten gevolge van het bijten op harde voorwerpen (stenen etc.).
1½ jaar oud: onderkaak middelste snijtanden afgesleten.
2½ jaar oud: onderkaak tweede snijtanden afgesleten.
3½ jaar oud: bovenkaak middelste snijtanden afgesleten.
4½ jaar oud: bovenkaak tweede snijtanden afgesleten.
5 jaar oud: onderkaak buitenste snijtanden licht afgesleten en lichte slijtage aan de hoektanden.
6 jaar oud: onderkaak buitenste snijtanden geheel afgesleten en de hoektanden zijn stomp geworden. 7 jaar en ouder: hierbij is het vaststellen van de leeftijd onbetrouwbaar.
Bij sommige rassen kunnen bij de volwasssen honden de le en 2e premolaar ontbreken.

Afwijkingen

Door te weinig of te veel tanden of kiezen kunnen de kaken soms minder goed gesloten worden.
Bij sommige rassen (boxer b.v.) komen (vaak erfelijke) afwijkingen voor in de lengte van onder- en bovenkaak. Een relatief te korte onderkaak (onderbijter of varkensbek) of relatief te lange onderkaak (overbijter of snoekbek) kunnen moeilijkheden bij het oppakken van voedsel geven. Fok niet met dieren die een afwijkend gebit hebben.
Bij kleine rassen (Yorkshire Terrier, Teckel) treffen we nogal eens afwijkingen rond het wisselen aan. Melktandjes blijven te lang zitten - meestal alleen de hoektanden - maar soms is er een volledig dubbel gebit. Hierdoor kan de stand veranderen van de omhoogkomende blijvende tanden of kiezen. Indien de melkhoektandjes op zes zeven maanden niet zijn verdwenen, dan dienen ze verwijderd te worden. Doe dit niet zelf, omdat deze tandjes erg snel kunnen afbreken en bovendien zit een groter deel van de tand onder het tandvlees dan het gedeelte dat zichtbaar is. Onder lichte verdoving worden ze verwijderd.

Regel: Er behoren nooit twee dezelfde tanden of kiezen tegelijkertijd aanwezig te zijn.

Bij honden die op jeugdige leeftijd een infektieziekte (b.v. hondeziekte) hebben gehad, kunnen vlekken op tanden en kiezen worden gezien. Deze vlekken zijn het gevolg van een gestoorde vorming van het glazuur tijdens de aanleg van die tanden en kiezen. Er is niets aan te doen.
Tanden en kiezen slijten naar mate ze langer worden gebruikt, maar ze kunnen erg snel slijten als veel met stokken enlof stenen wordt gespeeld (herders). Op vrij jonge leeftijd zijn dan alleen nog maar stompjes van de tanden en kiezen over. Bedenkt dit vóórdat u deze spelletjes met uw hond gaat doen. De hond wil wel, maar het kost hem wel zijn gebit. Tanden, maar ook kiezen kunnen geheel of ten dele afbreken. Het is altijd verstandig hier door een deskundige naar te laten kijken. Het vullen of zelfs vervangen van tanden en kiezen is mogelijk, maar vanwege de kosten wordt dit in de praktijk weini gedaan.
Cariës (gaatjes in de kiezen of tanden) komt bij hond en kat voor, maar minder vaak dan bij de mens. Meestal heeft het dier er weinig last van en is het gat erg diep, dan wordt de tand of kies getrokken.
Kieswortels kunnen ontstoken raken en de soms gevormde pus zal trachten een uitweg naar buiten te vinden. Kieswortelontsteking van de 4e premolaar van de bovenkaak is berucht en hierbij kunnen we een bobbel onder het oog zien of een gaatje waaruit wat pus loopt. Een dergelijke kies moet verwijderd worden.

Vroeger of later vormt zich het zgn. tandsteen. Dit is een bruine neerslag van voedselresten, kalkzouten, bacteriën en speeksel op (voornamelijk de wangzijde) tanden en kiezen. Deze harde korst kan soms de tanden en kiezen helemaal bedekken. Bij dieren in het wild wordt tandsteen weinig aangetroffen, maar bij huisdieren zien we het vanaf de leeftijd van twee à drie jaar. Eerst een dun laagje op de hoektanden en op de 4^de premolaar van de bovenkaak en later ook op de andere tanden en kiezen.

Dieren, die aan een zachte voeding de voorkeur geven of dit krijgen, krijgen sneller tandsteen dan dieren, die regelmatig hard voer (brokken) eten of op harde botten knagen. tandsteen drukt tegen het tandvlees aan, waardoor dit weggedrukt wordt en tand- en kieswortels voor een deel bloot komen te liggen. Door bacteriën, die samen met voedselresten op deze plaatsen aanwezig zijn, raakt het tandvlees ontstoken (een rood randje op de overgang tand-tandvlees) en dan gaat de tand of kies losser zitten. Losse tanden en kiezen doen pijn bij het kauwen en ze worden niet meer gebruikt, ze doen geen dienst meer. Tevens, en soms is dit het enige dat wordt waargenomen, gaat het dier uit de bek stinken. Hard voedsel wordt door het dier nu geweigerd en door het nu versterkte zachtere voedsel wordt nog meer tandsteen gevormd.

Stank uit de bek kan ook worden veroorzaakt door gezwellen of ontsteking(en) van tandvlees, lippen, lipplooien, wangen of tong; ook kan de stank uit de maag komen. Bij een geregelde inspectie komt u afwijkingen tijdig te weten.

Wat is hieraan te doen?

Helemaal voorkomen kunnen we het niet. Het kunnen aankoeken van tandsteen wordt echter wel vertraagd door het geven van b.v. brokvoeding en het laten knagen aan en stuk hard bot. Tanden borstelen kan helpen (geen gewone tandpasta gebruiken - de smaak is te scherp voor huisdieren) - maar niet ieder dier laat dit (dagelijks) toe.

Bemerkt u tandsteen, tandvleesontsteking, losse tanden of kiezen of stank uit de bek, ga dan naar uw dierenarts. Deze zal het gebit kontroleren, onder verdoving tandsteen met een speciaal apparaat verwijderen, loszittende tanden en kiezen trekken en de ontsteking behandelen. De stank uit de bek verdwijnt dan tegelijkertijd. Na de behandeling geeft u een paar dagen wat zachter voedsel, daarna harder voer. Maar ondanks zo'n behandeling komt tandsteen terug en daarom is het verstandig het gebit van uw huisdier ééan twee maal per jaar te laten kontroleren. Het dier kan dan langer van alle tanden en kiezen gebruik maken. Van oudere dieren weten wij dat zij erg kieskeurig kunnen zijn. dan kan het zeer moeilijk zijn om hen op andere (hardere) voeding over te zetten. In dergelijke gevallen dient u het gebit van uw huisdier extra in de gaten te houden.

Samenvatting