Home - Kynologie - De duitse herdershond - Tandsteen
Als de heupen maar goed zijn
Heupdysplasie is in de kynologie een veel besproken en berucht onderwerp. Maar wat is heupdysplasie nu precies en wat zijn nu werkelijke oorzaken en gevolgen van heupdysplasie.
Om dit beter te begrijpen moeten we weten hoe een heupgewricht in elkaar zit. Het heupgewricht bestaat uit een kop en een kom. De kop past precies als een ronde kogel in de kom. De heup is een zogenaamd kogelgewricht. Een normale kom overlapt de kop voor bijna 50%. De kop wordt door banden en kapsel in de kom gehouden. Ook de broek- en bilspieren hebben een belangrijke functie bij het in de kom houden van de kop.
Men moet heupdysplasie beschouwen als een stoornis in de ontwikkeling van meestal beide heupgewrichten. Dit wordt gekenmerkt door verslapping van het kapsel. Verder is er een abornmale ontwikkeling van de vorm van heupkop in heupkom. Ten gevolge van de instabiliteit van het heupgewricht ontstaat er botwoekering (arthrose).
Heupdysplasie is een erfelijke aandoening waarbij meerdere genen een rol spelen. Deze aandoening ontwikkelt zich pas na de geboorte. De mate waarin de heupdysplasie tot uiting komt is afhankelijk van een aantal factoren die een negatief effect kunnen hebben op de ontwikkeling van het heupgewricht. Denk hierbij bijvoorbeeld aan snelle gewichtstoename tijdens de groei.
Door overgewicht ontstaat een belangrijk deel van slechte ontwikkeling van de heupen. Men moet zich hierbij voorstellen dat de mens meer op zijn heupen staat en dat de hond meer in zijn heupen hangt. Bij de hond zien we dat daardoor in zijn heup een hefboomwerking ontstaat. Dit heeft tot gevolg dat bij een bepaald lichaamsgewicht van de hond relatief hogere krachten in de heup ontstaan. Dus iedere kilo overgewicht zal ook veel hogere belasting van het gewricht geven. Een andere belangrijke factor die van invloed is op de ontwikkeling van het heupgewricht is de spierontwikkeling. De bespiering is te bevorderen door meerdere keren per dag korte tot lange stukken met de hond in lichte draf te lopen. Men moet de hond echter sparen voor overbelasting.
Links een aangetaste heup
Naast de abnormale vorm (afplatting heupkop en ondiepe heupkom met vlakkere randen) en slechte aansluiting van heupkop aan heupkom ontstaat er een bepaalde mate van arthrose. Dit laatste is met name afhankelijk van de mate en duur van de instabiliteit, het leefpatroon en het gewicht van de hond.
HD komt bij een groot aantal, veelal de grotere, honderassen voor. Bij kleinere rassen komt het veel minder voor en speelt met name klinisch vrijwel geen rol. Denk niet dat bij bastaarden HD niet voorkomt.
Bij de hond kan men een of meerdere vande volgende verschijnselen waarnemen ten gevolge van de problemen in het heupgewricht. De ernst van de kreupelheden en pijnuitingen is mede afhankelijk van de leeftijd. We zien bijvoorbeeld:
- temperaments-veranderingen;
- minder uithoudingsvermogen;
- moeilijk opstaan en weglopen (de zogenaamde start-problemen);
- problemen bij traplopen;
- onzekere, waggelende gang in het achterstel;
- soms onzeker bij het nemen van bochten;
- moeilijkheden bij het over de schutting springen;
- lopen met afhangend kruis in opgebogen rug;
- wisselende, sours duidelijk eenzijdige kreupelheid;
- koehakkige stand van de achterpoten (deze stand kan echter ook andere oorzaken hebben. Overhoekingen in de achterhand leiden vaak tot koehakkigheid. Hierbij dient men te bedenken dat deze overhoeking een minder gunstige gewichtsverdeling veroorzaakt, hetgeen weer van invloed kan zijn op de ontwikkeling van het heupgewricht).
- Het meest spectaculaire symptoom dat bij sommige honden ook werkelijk te horen is, is de "klik" tijdens het lopen. (Je hoort de heupkop in de kom terug schieten).
Om aan te tonen of HD inderdaad de oorzaak is van bepaalde klachten is röntgenonderzoek noodzakelijk. Voor een oordeelsvorming van de relatie tussen klinische klachten en de rantgenologische veranderingen is een opname voldoende (de hond met gestrekte benen op de rug gelegen).
Opmerkelijk is dat vaak de ernst van de rö-veranderingen niet overeenkomt met de ernst van de klinische klachten. Een rontgenologisch slecht beeld van de heupen van de hond mag dan ook nooit de reden zijn om een hond te euthanaseren. Men moet hierbij met name de leeftijd en het klinisch beeld betrekken.
De prognose is afhankelijk van de ernst en de duur van de klinische klachten en van het doel waarvoor het dier bestemd is. Veel dieren met een ernstige arthrose hebben relatief weinig pijn. Ze kunnen onder zeker beperkingen en voorwaarden oud worden met de HD. Een bepaalde mate van HD hoeft ook niet gelijk te betekenen dat de hond ongeschikt is voor de hondensport. Bij jonge dieren echter (4-7 maanden) met ernstige klinische klachten en waarbij de heupkoppen geheel of voor een groot deel buiten de heupkommen liggen, is euthanasie te overwegen.
De meest pijnlijke periode ligt vaak tussen de 7 en 14 maanden. Het gewricht is dan nog erg instabiel hetgeen tot verdere beschadigingen kan leiden.
Een therapie voor HD bestaat niet. Indien er een behandeling wordt ingesteld, dan is deze gericht op:
- preventie van de gevolgen van instabiliteit en/of gewricht;
- revalidatie van reeds misvormd en arthrotisch gewricht;
- correctie of vervanging van het arthrotisch gewricht.
Mevr. Drs. S. Verhoeven, dierenarts