Rob's web

De anaalzakjes

Home - Kynologie - De duitse herdershond - De anaalzakjes


Veel eigenaars van honden herkennen het volgende beeld: De hond gaat zitten en beweegt zich voort met beide voorpoten terwijI zijn anus over de grond schuurt. Dit beeld wordt ook wel "sleetje rijden" genoemd. Waarom doet een hond dit?

Het antwoord is eenvoudig: Hij of zij heeft jeuk op die plek en kan deze moeilijk bereiken met bijten of krabben.

Meteen werpt zich de volgende vraag op: Wat kan de oorzaak van die jeuk zijn? Er kunnen meerdere oorzaken voor aan te geven zijn, maar de twee voornaamste zijn toch wel: irritatie uitgaande van de anaalzakjes en lintwormen. Bij lintwormen zijn het de segmenten van de lintworm die loslaten en uit de anus kruipen. Ze bewegen zich voort over de huid als enkele millimeters lange gladde "wormpies" en veroorzaken zo jeuk bij de hond. Op de andere oorzaak wordt in dit artikeltje dieper ingegaan. Om te begrijpen hoe een anaalzakje irritatie kan verwekken, is het nodig om eerst wat meer te weten over de anatomie in dit gebied.

Elke hond heeft twee anaalzakjes die aan weerszijden van de anus zijn gelegen op ongeveer vier en acht uur als de anus zelf als middelpunt van de klok wordt gezien. De anaalzakjes (soms foutief de anaalklieren genoemd) liggen onder de huid ingebed tussen de inwendige en uitwendige anaalsfinkter (kringspier). Ze hebben bij een middelgrote hond een doorsnee van ongeveer een centimeter. Via twee afvoerbuisjes van ongeveer vijf millimeter lang zijn twee openingen te vinden in de huid van de anus die bij een gesloten anus niet zichtbaar zijn.

De anaalzakjes worden gevuld door het sekreet, afkomstig van klieren die op de zakjes uitmonden. Ze hebben dus een reservoirfunctie. Door hun ligging -ingebed tussen de inwendige en de uitwendige kringspier - worden ze bij iedere defaecatie gedeeltelijk geleegd.

Ook emoties, bijvoorbeeld angst of agressie kunnen de kringspier doen aanspannen waardoor de zakjes geleegd worden. Het zijn deze zelfde zakjes die bij een skunk of stinkdier hun beruchte reputatie geven. Deze diersoort heeft niet alleen een grotere en sterker ruikende anaalzakinhoud, maar heeft ook controle over het ledigen er van en kan dit doen met een akelige precisie.

Hoe kunnen die anaalzakjes bij de hond voor problemen zorgen? In het eenvoudigste geval zit een afvoerbuis verstopt. De kliertjes gaan verder met het produceren van sekreet waardoor het anaalzakje onder spanning komt te staan. Dit geeft een sensatie van jeuk of lichte pijn met als gevolg "sleetje rijden". Ook kan de hond veelvuldig aan zijn aars likken. Soms kan hij zelfs het gebied rond zijn staartwortel kapot bijten waardoor huidirritaties ontstaan.

De oplossing is, de anaalzak met een grotere kracht dan de hond zelf met zijn kringspier kan, leegduwen. Hiervoor moet men een bepaalde handigheid hebben. Als men die niet heeft, kan men dit werk beter aan de dierenarts overlaten. In ernstige gevallen is de anaalzak ontstoken en bestaat de inhoud uit pus. In een dergelijk geval zal de dierenarts tevens het anaalzakje spoelen en behandelen met antibiotica.

Als de ontsteking regelmatig terugkomt, moeten in sommige gevallen zelfs de anaalzakjes operatief verwijderd worden. Hoe vaak moeten de anaalzakjes uitgeknepen worden? Het antwoord hierop is simpel: zo min mogelijk! Bij een normaal gezonde hond worden ze immers iedere keer bij het deponeren van een hoop geleegd. Juist door ze veel handmatig te ledigen, kunnen er problemen ontstaan.

B. G. Heemskerk, dierenarts te Oegstgeest.