Home - Kynologie - De duitse herdershond - Als een hond mank loopt, dan heeft ie pijn!
Veel eigenaren van een Duitse herder zijn actief met hun hond bezig. Of het nu voor de ontspanning is of juist wedstrijdgericht, ieder verwacht van zijn hond vaak een grotere prestatie dan op het eerste oog lijkt. Net als bij mensen kunnen hierbij blessures ontstaan. Het voordeel bij mensen is dat ze kunnen zeggen dat ze pijn hebben en op welke plaats, waarna ze doorgestuurd worden voor een goede behandeling. Een hond laat in meer of mindere mate zien dat hij pijn heeft, maar hiervoor zul je ooit op de kleinste details moeten letten en dan...?
Dat het ooit niet meevalt om meteen op te merken dat een hond pijn heeft blijkt uit het volgende. Igor, provinciaal kampioen behendigheid 2000 en 2001, Nederlands kampioen behendigheid in 2000 en gedurende bijna het hele wedstrijdseizoen 2001 aanvoerder van de competitie 'hond van het jaar'. Bij de start van het parcours met moeite kunnen wachten, grote ogen van enthousiasme, hij heeft er duidelijk plezier in.
Met zo'n erelijst en zoveel plezier zou je zeggen dat er niets aan de hand is, maar toch... tijdens wedstrijden en trainingen gebeurde het regelmatig dat Igor bovenop de lat sprong, alsof hij niet de kracht had om goed af te zetten. Buiten de behendigheid was er niets vreemds te zien. Alleen had Igor een sterke voorkeur om rechtsom te draaien. In eerste instantie werd gedacht dat het dus aan de manier van handlen lag die voor onduidelijkheid zorgde bij de hond.Tijdens trainingen werd er van alles geprobeerd, eerder roepen, niet bewegen, achter de hond blijven lopen, etc. Het hielp allemaal af en toe, maar een oplossing voor het slechte springen was het niet en vaak was er geen verklaring voor te geven waarom Igor dit zou doen. Op advies van de trainer, werd Igor door de dierenarts onderzocht om te zien of er misschien lichamelijke problemen waren.
Door goede ervaringen van andere wedstrijdlopers binnen het behendigheidscircuit en na overleg met de dierenarts, werd Igor voor onderzoek doorgestuurd naar Victor Hoogma. Victor heeft naast zijn praktijk als humaan fysiotherapeut, zijn specialisme uitgebreid met dierfysiotherapie. Hij heeft veel ervaring met honden, weet goed met ze om te gaan en heeft zich duidelijk wegwijs gemaakt in de hondensport.
Na aangegeven te hebben wat Igor liet zien tijdens de behendigheid, bekeek Victor zijn manier van lopen. Hierbij bleek dat bij het lopen de rug niet gestrekt was en de staplengte te kort. Verder zat de achterhand teveel onder het lijf en had Igor een neiging tot 'tellen'. Bij verder onderzoek bleek dat de bilspieren onvoldoende ontwikkeld waren en de broekspieren te kort. De dwarse en rechte buikspieren waren ook te kort, maar bovendien erg sterk ontwikkeld. Oftewel, Victor had er niet van opgekeken als Igor, ondanks zijn goede bouw, een hernia zou hebben ontwikkeld (dit door Igor's zware belasting en daardoor te veel compressie op zijn tussenwervelschijven).
Samengevat heeft Igor de afgelopen jaren een afwijkend looppatroon ontwikkeld, waarbij primair een disbalans is ontstaan tussen spiergroepen die de houding handhaven en spiergroepen die de beweging moeten inzetten en stabiliseren. Secundair ontstaan hierdoor bewegingsbeperkingen in de belastende gewrichten, zoals de wervelkolom.
Door de sterke ontwikkeling van de laterale dwarse buikspieren, was het nodig de gewrichtsfunctie van de wervels te herstellen en/of te verbeteren, zodanig dat Igor weer kon strekken. Het verbeteren van de gewrichtsfunctie is noodzakelijk, omdat de wervelkolom langere tijd verkeerd gebruikt is. Het herstellen hiervan werd door Victor gedaan door de wervels weer los te maken van elkaar d.m.v.manipulaties (kraken) en tracties (het uitrekken van de gewrichten) van de wervelkolom. Ook maakte Victor gebruik van elektrostimulatie voor de verzwakte spiergroepen (wakker maken!). De dwarse buikspieren, die erg sterk ontwikkeld waren, moesten meerdere malen per dag door de eigenaar opgerekt worden om ervoor te zorgen dat deze spieren de rug minder krom trokken. Zou dit namelijk niet gebeuren, dan zou Igor deze spiergroep sterk blijven ontwikkelen, waardoor hij in een negatieve spiraal terecht zou komen. Door zowel het herstellen van de gewrichtsfunctie van de wervels als het oprekken van de buikspieren, worden de bilspieren meer geactiveerd en zullen deze zich gaan ontwikkelen. Tevens mocht Igor, natuurlijk onder begeleiding, relatief veel beweging hebben. Al na vijf behandelingen door Victor, bleken de resultaten zo positief te zijn dat Igor weer zwaar belast mag worden.
De hiervoor beschreven blessure kan op verschillende manieren ontstaan. Allereerst door een te vroeg en langdurig belasten van de hond, oftewel het geven van een te hoog bewegingspatroon bij de jonge hond.
In dit soort gevallen gaan de spiergroepen die de houding moeten handhaven (tegen de zwaartekracht in) verkorten. De spiergroepen die moeten stabiliseren en de beweging in moeten zetten gaan dan verzwakken. Dit wordt versterkt door sport en/of veel beweging. De hond gaat dan 'geknepen' lopen. Wanneer hier niets aan gedaan wordt, krijgt de hond zeer waarschijnlijk last van spondylose en/of een hernia omdat er een te hoge belasting op de tussenwervelschijven komt.
Ten tweede kan de oorzaak enostosis zijn. Enostosis is een groeistoornis, die ook wel bekend is onder de naam 'panosteitis eosinophilica'. De ziekte komt vaak voor bij pups van snelgroeiende rassen en is vooral bekend bij de Duitse herder. Tijdens de groei van het skelet is er een voortdurende aanmaak en afbraak van bot. Dit proces wordt 'remodel-lering' genoemd. Omdat gedurende de groeiperiode de opbouw de afbraak overtreft, treedt er lengtegroei van het bot op. De aandoening ontstaat omdat het lichaam tijdens deze botgroei als het ware 'vergeet' om het gat in het bot waardoor voedende bloedvaten naar de mergholte binnen in groeien, tijdig mee te laten groeien. Een klein bot heeft aan kleine bloedvaten voldoende. Maar bij een groot bot zijn er grotere bloedvaten nodig om het binnenste van het bot van bloed te voorzien. Als dat niet gebeurt, pompt de slagader nog wel bloed in het bot, maar worden de aders met hun slappe wanden zo dichtgedrukt, dat het bloed er niet meer uit kan. Het lijkt dan wel wat op een bloeduitstorting onder je nagel. Heel pijnlijk en zeker als je er op drukt.
Vaak zijn dieren die lijden aan enostosis ook wisselend kreupel. De kreupelheid trekt als het ware van het ene bot naar het andere. Vanaf een leeftijd van circa 4 maanden tot een leeftijd van 2 jaar kunnen dieren deze symptomen vertonen. De aandoening kan zeer pijnlijk zijn en het is dan ook goed om geschikte ontstekingsremmers te laten voorschrijven waardoor de pijn zal afnemen. Wanneer dit niet gebeurt, kan de hond een andere houding aan gaan nemen om de pijnlijke gewrichten te ontzien, waardoor een verkeerde loophouding wordt aangeleerd. Met behulp van röntgenfoto's kan de diagnose definitief gesteld worden. Omdat de verschijnselen omkeerbaar zijn, kunnen de dieren genezen zonder blijvende gevolgen. De ziekte kan wel terugkomen. Het is dan aan te raden de voeding te controleren omdat een te hoog calciumgehalte en/of een hoog vitamine D gehalte het optreden van enostosis kunnen bevorderen. Als laatste kan een te lange rug oorzaak zijn van het optreden van het beschreven probleem.
Door goed te kijken naar een pup in de groei, kan voorkomen worden dat de pup zich een verkeerde houding eigen maakt. Wanneer een pup namelijk te veel 'waggelt' is dit niet goed. De buikspieren gaan dan de taak van de bilspieren overnemen waardoor de ontwikkeling van de laatste spiergroep achterblijft.
Twijfel ook niet om gebruik te maken van de verschillende mogelijkheden van de diergeneeskunde, wanneer de hond door bijvoorbeeld mank te lopen of een gedragsverandering, laat zien dat ie pijn heeft. Door snel actie te ondernemen, kunnen namelijk nog grotere blessures voorkomen worden, waardoor je langer met je maatje actief bezig kunt zijn.
Nicole Haex en Marian Servaas