FM-afregelgenerator
Fig 1.
Bouwers van FM-ontvangers bezitten helaas lang niet altijd de apparatuur waarmee de vaak komplekse ontvanger kan worden doorgefloten als deze om een of andere reden niet blijkt te werken. Een goedkope afregeloscillator waarmee zulks mogelijk is zal daarom voor velen een welkome aanvulling op hun instrumentarium betekenen. Bij beide bier gegeven ontwerpen wordt de eigenlijke generator gevormd door een, via een keramisch filter gekoppelde, multivibrator die oscilleert op een frekwentie waarbij de door het filter veroorzaakte fazedraaiing 0° bedraagt. Bij beide ontwerpen vindt FM-modulatie plaats met behulp van een varicapdiode en als signaalbron kan gebruik worden gemaakt van een eksterne LF-signaalgenerator of van de in figuur 2 geschetste LF-multivib.
Fig 2.
Het verschil in opzet tussen beide ontwerpen komt tot uitdrukking in de eigenschappen. De generator van figuur 1 munt uit door stabiliteit en levert een oscillatiesignaal met een frekwentie die eksakt gelijk is aan die welke d.m.v. de gekleurde stip op het filter is aangegeven. De frekwentiezwaai van het eerste ontwerp is echter relatief klein, namelijk 1,3 kHz bij 10,7 MHz en dus ca. 13 kHz bij de (goed hoorbare) tiende harmonische van 107 MHz. Een goede FM-MF-versterker moet het 10,7 MHz-signaal met de lage zwaai echter praktisch ruisvrij kunnen verwerken.
Het ontwerp van figuur 2 maakt, door de iets afwijkende manier waarop m.b.v. de varicap FM-modulatie wordt gepleegd, een veel grotere frekwentiezwaai mogelijk. Bij de tiende harmonische (107 MHz) bedraagt de zwaai ca. 75 kHz; ongeveer gelijk aan de zwaai die door FM-omroepstations wordt gehanteerd. De hier toegepaste wijze van FM-modulatie heeft echter ook tot gevolg dat de frekwentie van het uitgangssignaal ca. 40 kHz lager ligt dan de resonantiefrekwentie van het gebruikte filter. Indien men een MF-versterker wil testen waarin keramische filters zijn gebruikt met een resonantiefrekwentie van eksakt 10,7 MHz (bijv. tipe SFE10,7MA met rode stip), zal daarom de resonantiefrekwentie van het filter in de generator iets hoger moeten worden gekozen: in aanmerking komen dan de SFE-stipen met oranje of witte stip (frekwenties resp. 10,73 en 10,76 MHz) of het tipe FM4 met blauwe stip (frekwentie 10,7375 MHz).
Hoewel beide afregelgeneratoren in eerste instantie zijn bedoeld om 10,7 MHz MF-versterkers of te regelen, bevat het HF-uitgangssignaal dermate veel harmonischen dat ook de tuner kan worden doorgefloten; van belang zijn dan de achtste (85,6 MHz), de negende (96,3 MHz) en de tiende (107 MHz) harmonische van het 10,7 MHz-signaal.
Fig 3.