Rob's web

Chinese voedingsleer

Basis

Waar de Westerse Voedingsleer uitgaat van meten, wegen, tellen, calorieën en bouwstoffen, kent de Chinese Voedingsleer heel andere uitgangspunten.

Fascinerend is dat zij uitgaan van de energetische werking van voeding.

Kenmerkend voor de oude Voedingsleer is dat zij:

  1. een filosofie heeft
  2. een historische achtergrond en ervaring kent
  3. een systematische verklaring geeft
  4. veilig, preventief, curatief en hoogwaardig is voor onze gezondheid
  5. economisch haalbaar is

Als we deze punten kort toelichten dan zien we dat de eerste aantekeningen over voeding al gevonden worden zo’n 3000 jaar geleden. De Keizer Shen Nong (de Rode Keizer) beschreef al ongeveer 3.500 jaar voor Chr. bevindingen ten aanzien van voeding en kruiden. Sun Si Miao leefde van 618 – 907 voor Chr. en gaf het belang van voeding in de Geneeskunde aan:

"Wanneer iemand ziek is moet de dokter eerst onderzoeken hoe de leefstijl en het voedingspatroon is van de patiënt".

Preventie stond bovenaan en kennis werd van generatie op generatie overgedragen.

Voeding is een voorwaarde in de Chinese Gezondheidsleer.

De Chinese Voedingsleer zijn gebaseerd op oude filosofieën als het Taoïsme. In het Taoïsme gaat men uit van Natuurlijke processen. Door waarnemen en registreren van deze processen ontstonden concepten van Yinyang, Qi (Levensenergie), 5 Elementenleer. Mede hierdoor kan de Chinese Voedingsleer een systematische verklaring geven over effecten van voeding.

De Chinese Voedingsleer beschrijft tevens de effecten van voeding nadat het genuttigd is. Essentieel voor de mens is dat voeding energie geeft, opbouwend werkt. Men spreekt liever van Levens-middelen dan van voeding.

Levensmiddelen moeten eerlijk, zuiver en veilig zijn. Meestal ervaren we een diepe dip na het eten, zijn we moe. Vreemd, of juist niet? Onze huidige eetwijze is zwaar, complex en teveel. Het verteren en verwerken kost meer energie dan dat het in eerste instantie oplevert.

Nog even de verschillen op een rij tussen Oost en West:

WestersOosters
Voedsel binnen een bepaalde anatomisch traject omzetten tot assimileerbare, opneembare proportiesOmzetten van lichaamsvreemde Energie (Qi) tot lichaamseigen Qi. Het is een aangelegenheid met een individueel karakter.
Start beschrijvingen begin 20ste eeuwStart beschrijving 3000 jaar geleden
Beschrijving van voeding voordat het is gegetenBeschrijving van effecten nadat voeding is gegeten
Meten, wegen, tellen in calorieën, vitamines, koolhydraten, gewicht enz.Energetische beschrijving

Bij de energetische werking van voeding gaat het om wat voeding met ons doet nadat we het gegeten hebben.

Waar gaat de energie naar toe? Naar boven, naar beneden, naar binnen, naar buiten ? Verwarmt het eten ons of koelen we ervan af? De natuur, de smaak, de meridiaangerichtheid, eigenschappen, seizoenen spelen hierbij een allemaal een rol.

Levensmiddelen ofwel lichaamsvreemde energie komen ons spijsverteringstraject binnen en moeten via het verwerkingstraject metabolisch veranderd worden tot lichaamseigen energie. Dan pas kan voeding ons voeden.

Hoe we verteren en verwerken is bij ieder individu uniek! De basis is het voeden van ons "Midden".

Qi

In het vorige hoofdstuk heb ik al aangegeven dat de Chinese voedingsleer uitgaat van de energetische werking van voeding. Voeding geeft ons Qi (uitspraak is Tsjie).

Qi is een Chinees begrip dat zich moeilijk laat vertalen. We kunnen het alleen maar omschrijven.

Veelal wordt Qi uitgelegd als levenskracht of levensenergie. In de Westerse wetenschap wordt ook gesproken over Bio-elektriciteit. Qi is een soort krachtveld, een "lijm" dat alles, alle Natuurprocessen, met elkaar verbindt. Een mooie uitspraak om Qi te beschrijven:
"Een bloem die bloeit is boeiend… maar de kracht die de bloem doet bloeien is nog boeiender……"

Zoals gezegd: voeding moet ons Qi geven. Kracht , gegeven door onze natuur, aan de mens. Om te kunnen groeien, om te kunnen ontwikkelen, om gezong en vitaal te zijn en te blijven. Hierdoor spreekt men dan ook liever van Levens-middelen dan voeding.

Wanneer hebben levensmiddelen Qi?

De meeste Levenskracht in voeding zit wanneer het:

In vergelijk met vroegere tijden (voor de industriële bewerkingen van voeding) zijn voedingswaarden gekelderd met ongeveer 20 - 30% in bouwstoffen, smaak en kwaliteit. Daarnaast voegen we steeds meer additieven en bewerkingen toe t.b.v. houdbaarheid en om het eten smaak te geven. Eerst worden bouwstoffen eruit gehaald en vervolgens weer toegevoegd zoals vitamines, calcium en mineralen. Dat om ons de indruk te geven dat die voeding gezond voor ons is?!

Heel langzaam begint de westerse wetenschap wel in te zien dat de oude Chinese Voedingsleer ons veel te bieden heeft.

Helaas kunnen we in onze tijd niet allemaal weer terug naar een eigen moestuin. Om eerlijke voeding, met veel Qi, te stimuleren, moeten we anders gaan kiezen! Zoek en vraag naar eerlijke voeding in uw supermarkt, winkel. Of ga naar de Natuurvoedingswinkels.

YinYang

Wanneer je over de Chinese voedingsleer spreekt dan ontkom je niet aan de filosofie van het yinyangdenken. Het yinyangdenken is een methodiek om natuurlijke processen waar te nemen en te beschrijven. Het symbool, misschien het bekendste symbool ter wereld, is:

Wat betekent dit symbool nu eigenlijk? Het wordt Taiji-symbool of het YinYangsymbool genoemd. Veel mensen denken dat het hierbij alleen gaat om tegenstellingen, tegenpolen, uitersten. Het gaat echter om de partnerschap die schijnbare tegenstellingen vertegenwoordigen.

Voorbeelden zijn:

Het "zwarte" en het "witte" kunnen echter niet zonder elkaar bestaan! Er is geen nacht als er ook geen dag is. De nacht gaat over in de dag. De nacht en dag zijn elkaar schepping en creëren elkaar. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Je kunt een vergelijk trekken met een batterij: het is een bron van energie en van kracht. Deze energie wordt in het Chinees Qi genoemd (zie ook vorige artikel !). Energie of Qi kan alleen maar stromen omdat er twee polen (plus en min) in de batterij zitten. Beide polen moeten in verbinding staan met elkaar en in potentie in elkaar aanwezig zijn. De Qi is de ene krachtbron die de Natuurlijke processen in beweging brengt.

Belangrijke Essenties bij het yinyangdenken zijn dus:

  1. Scheppen
  2. Creëren
  3. Transformeren
  4. Transporteren
  5. Voeden

Hoe vertaalt dit zich nu naar voeding?

In de Chinese Voedingsleer wordt meer gekeken naar wat voeding met je doet NADAT je het hebt gegeten. In tegenstelling tot de Westerse visie: zij onderzoeken wat in voeding zit voordat het wordt gegeten.

Wanneer voeding is gegeten kunt u denken aan bijv. de thermische werking van voeding: warm, heet, koud, neutraal. Voeding kent eigenschappen van Verwarmen en Koelen.

Hoe werkt dit dan?

Verwarmen
Het meest tot de verbeelding sprekend voorbeeld is het eten van peper of chili's. Teveel hiervan leidt tot: zweten, hitte, brandend gevoel, snel gaan bewegen, willen blussen, rood aanlopen. Allemaal verschijnselen van verwarmen (zelfs oververhitting). Kleine tip hierbij is: nooit blussen met water!!! Dit geeft stoom en is nog heter dan water. Blussen met brood!!! Pas na afkoeling iets drinken.

Koelen
IJskoude voeding geeft weer een hele andere thermische werking. Stel je voor dat je water langzaam afkoelt. Wat gebeurt er dan ? Het water wordt trager, dikker, stijver en transformeert langzaam tot ijs.

Eet en drink je veel koude producten dan vertraag je je spijsverteringsstelsel. Ons lichaam functioneert bij ong. 37 graden. In plaats van verteren en verwerken is het lichaam steeds maar bezig om de temperatuur te verhogen om zo de spijsvertering te laten plaatsvinden. Deze energie kan dus niet besteed worden aan een goede vertering! De spijsvertering begint in onze mond met enzymen (amylaseproces). Deze enzymen kunnen alleen hun werk doen bij 37 graden.

Ook de maag, als grote maalspier, vertraagt in haar werking door kou. Met andere woorden: te koud eten en drinken legt onze vertering plat. Diarree, buik- en maagkrampen tot gevolg. Al eens meegemaakt op een hete zomerdag: snel en veel koud drinken?

Kleine tip: drink lauw of lauwwarm. Drink weinig of niet bij het eten (laat speeksel het werk doen ipv voeding wegspoelen).

Samengevat: onze voeding kent dus thermische eigenschappen van verwarmen en koelen. Verwarmen is Yang, Koelen is Yin.

Voorbeelden van Yinne en Yange voeding

Koud(Yin): Tomaat, Augurk, Ananas, Kiwi, Yoghurt, Rauwkost, Mineraalwater, Sla, Radijs, Komkommer, Zomerpompoenen
Neutraal: Wortelen, Bonen, Granen, Peulvruchten, Noten, Rundvlees
Warm (Yang): Lamsvlees, Alcohol, Wortelen, Koolsoorten, Pastinaak, Ginseng, Vis, Pluimvee, Gedroogde Kruiden, Specerijen

We kunnen hiermee stoeien.

Wanneer we ons heel koud voelen, koude handen en voeten, traag, bibberig, dan is het een mogelijkheid om "heter" te gaan eten.

Wanneer we een robuust type zijn, erg druk, rood hoofd, altijd warm hebben dan kan "koeler" eten mogelijk ondersteunen.

Voeding is geen wet van meden en persen. Het is een "spel tussen Yin en Yang". Vooral veel plezier in "Hoe voed ik me-Zelf ?".

De 5 elementenleer

In het vorige artikel beschreven we de Natuurlijke Processen volgens het YinYang principe. Een andere manier om Natuurlijke Processen waar te nemen en te registreren is volgens de 5 Elementenleer.

Water-Hout-Vuur-Aarde-Metaal

Deze benamingen staat symbool voor trillingen of resonanties met gebeurtenissen in de natuur. Door een gebeurtenis ontstaat een trilling met een effect bijv. een hoge C in een stemgeluid kan een glas doen breken. Wie kent dit fenomeen niet? Allerlei gebeurtenissen en fenomenen hebben hun eigen trillingen. En de energie die daaruit voort komt heeft dus een gevolg of resultaat.

Waarmee resoneren deze Elementen dan?

Belangrijk is om te beseffen dat het niet alleen gaat om vaste voorwerpen, materialen of stoffen. Het gaat om materiele en immaterile zaken. We spreken of Fases, Cycli of Bewegingen. Het woord Element is niet bedoeld als een solide, statisch gegeven maar staat voor Beweging en Verandering (Hsing).

Een kort overzichtje van enkele Resonanties van de 5 Elementen:

Hout Vuur Aarde Metaal Water

Seizoen

Klimaat

Kleur

Smaak

Orgaan

 

Emotie

Voorjaar

Wind

Groen

Zuur

Lever

Galblaas

Woede

Zomer

Hitte

Rood

Bitter

Hart

Dunne darm

Vreugde

Nazomer

Vocht

Geel

Zoet

Milt

Maag

Piekeren

Herfst

Droogte

Wit

Pikant

Longen

Dikke darm

Melancholie

Winter

Koude

Zwart

Zout

Nieren

Blaas

Angst

Ook de energetische werking van voeding, ons eten en drinken kun je indelen in de 5 elementen. In de Chinese voedingsleer maakt men, onder meer, gebruik van de kosmologische cyclus. In deze cyclus staat het Element Aarde centraal.

Kosmologische cyclus

Het spel der 5 Elementen: Kosmologische cyclus.
Water is de origine van het leven en voedt het Hout
Hout voedt Vuur
Vuur (as) voedt de Aarde
Aarde verhardt en Metaal ontstaat
Metaal (vloeibaar) voedt het Water

Hoe vertaalt dit zich nu naar voeding?

Zoals al eerder geschreven wordt in de Chinese Voedingsleer meer gekeken naar wat voeding met je doet nadat je het hebt gegeten. Waar stroomt de energie van het betreffende levens-middel naar toe! Met welk deel van het lichaam resoneert de energie van voeding. Welk deel van het lichaam wordt extra gevoed!

Zoals je ziet staat "Aarde" centraal. De Aarde is verbonden met onze Maag en Milt (zie schema hierboven). Ook in ons eigen lichaam is "Aarde", de Maag, in het midden, centraal geplaatst. Vanuit deze centrale vinden energiestromen hun weg. Het is belangrijk dat ons Midden, onze Aarde goed gevoed wordt. In onderstaand schema kun je zien welke voeding met "Aarde" resoneert en ons midden voedt. Het is belangrijk dat het grootste deel van onze voeding bestaat uit Aarde-producten. Al het andere is aanvullend. Je kunt voeding gebruiken om je te ondersteunen, om organen extra aandacht te geven. Je kunt stoeien met de smaken van de voeding. Ook kun je voeding van het seizoen in het betreffende seizoen meer eten. Kleurrijke voeding is een lust voor het lichaam.

Indeling voeding volgens de 5 elementenleer

Water (Nieren, Blaas)
Granenhaver, rijst
Groentenalgen, zeewier, kombu, nori, wakame
PeulvruchtenAlle boonsoorten
Kruiden / specerijenAgar-agar, miso, sojasaus, zout
Vlees / visaal, ansjovis, baars, forel, garnaal, kabeljauw, krab, langoest, zalm, tonijn, schol, mossel, zeekreeft, alle gerookte vissoorten, inktvis, kaviaar, oester, karper
Drinkenmineraalwater
Hout (Lever, Galblaas)
Granengort, spelt, tarwe
Groentenaugurk in het zuur, spruiten, zuurkool, mungboonspruiten, tomaat, veldzuring
Fruitaalbes, aardbeien, appel (zuur), blauwe bosbes, braambes, kruisbes, morel, sinaasappel, vossebes, ananas, citroen, kiwi, rabarber
Kruiden / specerijenazijn, peterselie
Vleeskip, eend
Drinkenbrooddrank, champagne, hibiscusthee, malvethee, melissethee, rozenbottelthee, vruchtensap, wit bier, witte wijn, kersensap
Zuivelyoghurt, dikke zure melk, jonge kaas, kefir, kwark, zure melk, zure room, Zweedse melk
Vuur (Hart, Dunne Darm)
Granenboekweit, rogge
Groentenrode kool, veldsla, andijvie, artisjok, cichorei, groene sla, ijsbergsla, olijf, paardebloem, pastinaak, radacchio, rode biet
Fruitgrapefruit, kweepeer, vlierbes
Kruiden / specerijenbijvoet, cacao, jeneverbes, kurkuma, oregano, papaver, rozemarijn, tijm, salie
Vleesgeit, lam, schaap, alle gegrilde vleessoorten
Drinkenbisschopwijn, bittere likeuren, cognac, graankoffie, koffie, rode wijn, bier, duizendbladthee, guinessbier, groene thee, paardebloemthee, pils, vermouth, vrouwenmantelthee, zwarte thee, kamillethee
Aarde (Maag, Milt
Granenamarant, zoete rijst, sago, gierst, maïs, brood (met gist), gerst
Groentenpompoen, venkel, alle koolsoorten, aardappel, erwt, raap, wortel, stamboon, stokboon, asperge, aubergine, avocado, bloemkool, broccoli, champignons, Chinese kool, courgette, paprika, mangelwortel, schorseneer, selderij, spinazie, augurken (niet in zuur), sojabonen
Fruitabrikoos, krent, perzik, rozijn, zoete kers, dadel, druif, pruim, vijg, appel (zoet), honingmeloen, papaja, peer, banaan, kaki, mango, watermeloen
Noten / zadenpijnboompitten, pistache, walnoot, cashewnoot, zonnebloempit, hazelnoten, aardnoten, amandel, kokos, sesam, kastanje
Kruiden / specerijenkaneel, venkelzaadjes, amasake, karwij, vanille, saffraan, dragon, pijlwortelmeel
Sojaproductensojamelk, tofu, tempeh
Vlees / viskalf, rund
OliënPlantaardige oliën
Drinkenvenkelthee, honingwijn, likeur, likeurwijn, druivensap, maïshaarthee, moutbier, zoethoutthee, appelsap, groentesap
Zuivelkokosmelk, boter, ei, kaas, koeienmelk, room
Zoetmiddelenamasake, esdoornsiroop, rijstsiroop, Stevia, honing, maïssiroop, marsepein, moutsiroop, rietsuiker
Metaal (Longen, Dikke Darm)
Granenhaver, rijst
Groentenlook, mierikswortel, ui (lang koken wordt zoet/aarde), sjalot, koolraap, radijs, rammenas
Kruiden / specerijencayennepeper, chili, kerrie, kruidnagel, nootmuskaat, peper, steranijs, tabasco, (tuin-)kers, basilicum, bieslook, dille, geelwortel, gember, kardemon, knoflook, komijn, koriander, laurier, lavas, majoraan, mosterd
Vlees / visgans, kalkoen, haas, fazant, hert, kwartel, patrijs, ree, wild zwijn
Drinkenjenever, whisky, wodka, yogithee, pepermuntthee, rijstewijn
Zuivelgefermenteerde kaas, harde kaas, schimmelkaas

Scherp en zoet zijn yang, verwarmend van aard in relatie tot zuur, bitter en zout. Deze zijn meer yin, koelend (zie artikel Yin en Yang in voeding).

Deze 5 elementen-kookmethode kun je beleven als een spel. Het is vooral experimenteren waarbij eenvoudige spelregels toe te passen zijn: simpel, sober, natuurlijk, weinig bewerkt, eerlijk en volwaardig (zie tekst: Voeding om te voeden, niet om te vullen). Ontdek welke voeding jouw goede energie geeft!

Vooral veel plezier in "Hoe voed ik mezelf?".

Wat te eten en te drinken

Drank maakt meer kapot dan je lief is. Wist je dat dat niet alleen voor alcohol geldt? Toch is het zo! Sommige dranken zijn gewoon niet zo gezond. En koude dranken al helemaal niet. Ook sommige voedingsmiddelen kunnen soms veel minder gezond zijn dan je denkt en dan algemeen wordt beweerd.

In de volgende drie artikelen gaan we op voeding in vanuit de visie van de Traditionele Chinese geneeswijzen.

Om te beginnen eerst wat meer over de energetische temperatuur van voedingsmiddelen.

Voeding "temperatuur"

Is volgens jou temperatuur duidelijk voelbaar? Natuurlijk! Wat te denken van een warme douche, een hete sauna. Hete thee en ijs. Maar... het is net zoiets als bij het weer: met de fysieke temperatuur is niet alles gezegd.

"De" Chinezen (even lekker generaliseren) zeggen, dat elk voedingsmiddel ook een eigen energetische temperatuur heeft. Die temperatuur voel je niet, maar hij heeft wel invloed op je gezondheid. Het is een temperatuur die in de voeding zit en die jou kan verwarmen of kan koelen. Een energetisch neutraal voedingsmiddel heeft een kalium - natriumverhouding van 5:1. Als het aandeel van kalium kleiner dan 5 is, is de voeding verwarmend. Is het hoger, dan koelt het. Je hebt dus energetisch warme, koude en neutrale voedingsmiddelen.

Het hangt van je lijf en je conditie af welke voedingsmiddelen, welke energetische temperatuur, voor jou geschikt is. Maar één ding is zeker: te koud (fysiek en energetisch) is zelden goed. Je milt kan er niet tegen. Allerlei vervelende kwalen als diarree zijn te wijten aan een energetisch te koude voeding. Maar ook je weerstand neemt er van af en dus ben je bevattelijker voor allerlei ziekten. Bananen en sinaasappels bijvoorbeeld, zijn verschrikkelijk koud. En zo kan het gebeuren, dat je vrolijk elke ochtend een een flinke hoeveelheid eigengeperst sinaasappelsap neemt en zo bewerkstelligt dat je afweer vermindert!

Dat alles heeft te maken van het middelste deel van je lichaam. De Chinezen noemen het de middenwarmer.

Sterke belasting van de middenwarmer kan tot allerlei vervelende klachten aanleiding geven, tot allergie toe.

De temperatuur van eten en drinken is dus niet alleen af te leiden uit de fysieke temperatuur (ijs, erwtensoep), hoe het voelt, maar hangt ook af van de energetische kwaliteit.

Voeding van onze breedtegraad

Een stelregel die, lijkt me, logisch klinkt is, dat voedingsmiddelen die hier vandaan komen al een heel eind tegemoet komen aan de temperatuur die we nodig hebben. In de tropen heb je koelende voedingsmiddelen nodig, en die groeien er ook: thee, sinaasappels en bananen groeien niet voor niets dichter bij de evenaar. Hier moet het allemaal wat warmer zijn.

Als je in den vreemde bent, met vakantie en zeker als je daar gaat wonen, zul je soms verlangen naar echte Hollandse kost. Dan speelt gewenning en een aangeboren constitutie een belangrijke, maar niet te veronachtzamen, rol.

Het is opvallend, dat mensen uit landen van rond de evenaar zich hier vaak beter voelen als ze voedsel nemen uit hun land van herkomst, van hun breedtegraad. Zo las ik ergens dat asielzoekers zich wat happier voelen in hun moeilijke situatie als ze geregeld kunnen eten wat ze van huis uit gewoon zijn. Iets om rekening mee te houden, lijkt me.

Voeding uit dit jaargetij

Daarnaast is het belangrijk om te eten wat het jaargetij schaft. In de zomer groeien ook bij ons gewassen die koelend zijn. In de winter groeit wat warmt: boerenkool bijvoorbeeld is warm, omdat er eerst de vorst overheen is gegaan. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld spruitjes. Vanuit de Chinese visie zijn deze groenten onderhevig geweest aan een extreem yin (kou) en daardoor gaan ze over in een yange (warme) kwaliteit. Daarom eet je kool en spruitjes het beste als de vorst erover heen is gegaan.
Rookworst: idem dito; door het rookproces wordt het vlees yang en het zal je dus verwarmen.

Er is een uitleg over wat Yin en Yang is.

Als er op de andere voedingpagina's wordt gesproken over koude en warme spijzen en dranken, weet dan, dat het ook over de energetische temperatuur kan gaan.

Aanbevolen voeding

Bang dat er weinig te eten over blijft als je alle info hebt gelezen? Valt nog al mee hoor!

Volgens "de Chinezen" is het aan te raden te eten van het seizoen en van deze breedtegraad. Dat is al heel belangrijk. Minder diepvries, minder blik, minder instant, de magnetron aan de kant, onbespoten, biologisch gekweekt. Eigenlijk is het heel simpel.

Het hangt van je conditie af welke koelende of verwarmende voedingsmiddelen aan te raden zijn. Het eerder genoemde boek van Barbara Temelie en het erbij behorende praktijkboek "Het vijf elementen kookboek" geven veel gedetailleerde aanwijzingen. Echt aanraders!

Wees wat terughoudend met..

Ik zal me hier beperken tot het aangeven van een aantal veel gebruikte spijzen en dranken die je het best in niet te grote hoeveelheden tot je kunt nemen en als je ze neemt, dan in het goede jaargetij.

Het zijn algemene aanwijzingen. Van persoon tot persoon kan het verschillen! Het boek "Voeding volgens de vijf elementen" van Barbara Temelie (uitgeverij Schors, ISBN 90 6378 305 1) is een fantastische vraagbaak. Een deel van de hier gegeven aanwijzingen is uit dat boek afkomstig.

TheeVrijwel alle thee, ook kruidenthee, koelt. Drink het daarom, net als koffie, niet teveel. Zoals bij alle dranken geldt, dat het natuurlijk niet erg is als je een keer of twee per dag thee drinkt, maar zeker als je last van je ontlasting hebt kun je beter wat minderen of andere theesoorten proberen. Driejarenthee en thee met venkelzaadjes of steranijs warmen en zijn zeker in de winter prima geschikt.
KoffieKoffie droogt uit. Niet voor niets zeggen ze, dat je lelijk wordt van koffie ;-). Een alternatief zou Bambu of dergelijke kunnen zijn; wel even wennen hoor!
AlcoholOok alcohol droogt uit. Bier is te koud en teveel. Het belast de milt en de maag. Een wijntje op z'n tijd, en dan vooral (ook fysiek) warme, dus rode wijn, is een okee. Bisschopswijn is 'perfect' in de winter.
Zuidvruchten

Het kalium-natriumgehalte van sinaasappels is honderden malen te hoog. Sinaasappels koelen dus enorm. Bananen zijn nog een graadje erger. Zeker voor baby's dus af te raden!

Niet te vaak nemen en zeker niet in de winter. Aardappels geven veel vitamine C. Dit alles geldt ook Tomaat, Ananas, Kiwi en Citroen. In de zomer met mate kan het natuurlijk wel verkoelend zijn. Bij sommige soorten maagpijn kunnen zuidvruchten de pijn verlichten.

KaasKaas is vaak veel te zout; hoe ouder hoe zouter. En kaas verslijmt in je. Jonge ongezouten kaas levert nog de minste problemen op als je het matig gebruikt. En wees in ieder geval wat terughoudend met zachte kazen.
MelkOok melk verslijmt en is verantwoordelijk voor een groot aantal snotterende Neder- en medelanders. Halfvolle en magere melk verslijmen minder.
RauwkostOnze veelgeprezen rauwkost is - met mate - goed voor in de zomer, maar in de winter zou je er niet teveel van moeten eten. Je raadt het al: te koud! Als je het toch in de winter wilt eten, doe er dan verwarmende kruiden doorheen.
ChocoladeVeroorzaakt een heet en giftig slijm. De energiestroom kan erdoor worden geblokkeerd wat kan leiden tot gezwellen. Je kunt chocolade, en chocolademelk al helemaal, het beste maar vergeten!
IJsIs altijd te koud. Je maag moet het maar weer zien op te warmen tot 37 graden. Daar gaat heel veel energie mee heen die beter anders kan worden gebruikt. Noch in de zomer, noch in de winter aan te raden. Hoewel...nou, een kleintje dan, als het warm is....... en langzaam likken, niet eten :-).

Koetjes en kalfjes

Over de relatie tussen religie, dieren en voeding

Eten, en met name het eten van vlees, roept bij veel mensen van nature tegenstrijdige gevoelens op; van de ene kant is het lekker, plezierig, van de andere kant betekent eten het ontzeggen van leven aan een ander wezen.

600.000 jaar lang werd de Aarde bevolkt door jagers die voor hun voedselvoorziening aangewezen waren op de jacht. Pas 8000 jaar wordt de Aarde bevolkt door culturen die leven van gedomesticeerde planten en dieren.

De cultuur van een volk hangt nauw samen met de manier waarop de mensen - via het medium voedsel - met de natuur omgaan. Eten is de "bemiddelaar" tussen mens en natuur, want door hetgeen we eten, kennen we de natuur. Eten brengt ons dichter bij de natuur, doordat alle zintuigen eraan te pas komen wanneer wij natuurlijke producten consumeren.

Eten is de brug tussen cultuur en natuur en daarom in veel culturen heilig of van een spirituele lading voorzien.

We gaan nu in op de manier waarop de primitieve jagersculturen met het doden van dieren omgingen. Zij zijn het die honderdduizenden jaren direct geconfronteerd werden met het dilemma "doden om te eten"

Thee tijd

Ook als je een echte koffiedrinker bent zoals zovelen van ons, dan zul je van echte losse thee ook heel erg kunnen genieten, omdat thee ook alles geeft wat koffie zo lekker maakt, het is een prima opkikker (theeine = cafeine) maar het is gezonder en heeft veel meer variatie in smaken en soorten, en bovendien is het altijd en overal te verkrijgen.

Waarom ook alweer losse thee in plaats van zakjes.

Theeblaadjes zijn vele malen gezonder, want rijk voorzien van de voor ons lichaam weldadige stoffen als anti-oxydanten, vitaminen, sporenelementen, fluor, flavonoiden, en nog meer werkzame stoffen die een positieve invloed hebben op uw gezondheid. Losse blaadjes thee hebben meer smaak, zijn gevarieerder qua samenstelling en seizoen, en per theesoort wezenlijk anders van smaak. De keuze in losse theesoorten is bovendien 100-en malen groter en sinds internet ook gemakkelijk te verkrijgen. En wat veel mensen niet weten theeblaadjes zijn gewoon eetbaar. Chinezen gebruiken vaak theeblaadjes (van groene thee) als een gezonde groente in de rijst of in roerei, en in Taiwan, Thailand en Japan bakken ze zoete koekjes met een vulling van theeblaadjes als plaatselijke lekkernij. De thee die ze er eerst van gezet hebben drinken ze er lekker bij op.

De zakjesthee is stofthee en die staat meestal helemaal onderaan de kwaliteitsladder omdat deze thee erop gericht is om onder alle omstandigheden snel veel kleur en weinig smaak af te geven. Bovendien is hij in 99% van de gevallen danig gemelangeerd om altijd dezelfde smaakbeleving teweeg te brengen. Een mooi kopje thee met een constante kwaliteit dus. Theeliefhebbers scharen theezakjes derhalve onder de watertomaten en legbatterijkippen en andere onechte producten die nog maar een slap aftreksel zijn van wat het produkt oorspronkelijk waard was.

Over thee

Wat is thee? Thee is een struik met de naam Camellia, alle thee komt van deze plantenfamilie. De variatie in smaak en kleur van de verschillende soorten komt voort uit de groeiplaats, hoogte en ligging van de theetuin, meer of minder vocht, warmte, zon/schaduw enz., het plukseizoen, en de bewerkingen na de pluk. De fijnste met de hand geplukte twee topblaadjes van de eerste pluk geven de lekkerste hele zachte maar ook duurste thee. Machinaal geplukte thee van de laatste pluk is vele malen goedkoper, en die thee wordt vaak verwerkt tot zakjesthee. En daartussen in zit de rest.

Groene thee en zwarte thee, wat is het verschil?

Het kleurverschil tussen groene en zwarte thee komt door het fermentatieproces, dit is het roesten, het toevoegen van zuurstof aan het geplukte blad.

Groene thee blijft groen want dit is het ongefermenteerde blad van de Camelliaplant. Groene thee heeft de meest natuurlijke smaak, het blad wordt geplukt en meteen kort gestoomd om het fermentatieproces te stoppen, en daarna vaak gerold of gedraaid, gebroken of gemalen.

Zwarte thee is het gefermenteerde blad van dezelfde camelliaplant. Na de pluk wordt het blad gekneusd en uitgespreid in de zon of gedroogd in een droger om er al kerend veel zuurstof aan toe te voegen die het blad dan van oranje tot diepbruin tot zwart kleurt al naar gelang er zuurstof bij mag. Daarna wordt het blad gestoomd en gedraaid, soms gebroken, soms gemalen.

Oolong thee zit daar tussen in en is dus halfgefermenteerd. Het ondergaat verder dezelfde nabewerkingen. Er zijn dus in de basis maar drie soorten thee: Groen, Oolong en Zwart.

Over smaak valt nogal veel te twisten

Een mooi verhaal is dat de Japanse keizers hun plukkers ronduit verboden om parfum te gebruiken en zelfs sterk gekruid eten mochten ze niet hebben tijdens de pluk om de subtiele geuren van de thee niet te beinvloeden. De theeplukkers werden voor de keus gesteld te gehoorzamen of anders kop eraf.

Op het gebied van geur overnemen hadden deze keizers gelijk want thee neemt snel geur over (dus thee moet je altijd in een ander kastje bewaren ver van de kruiden die je in huis hebt).

Qua smaak loopt thee uiteen van een grondige aardachtige smaak (zoals Pu Ehr thee) tot een hele lichte hooiachtige grassmaak (zoals Chun Mee), en allerlei nuances van zoetig tot bitter er tussen in. Daarbovenop wordt thee heel vaak gemengd met bloemen of vruchten, of gestoomd, of boven een houtvuurtje gerookt of geroosterd enz. En dit geeft allemaal verschillende smaken aan de thee. Groene thee is altijd wat bitterder dan de zwarte thee die wij over het algemeen gewend zijn maar veel gevarieerder in smaak dan zwarte thee en nog veel gezonder dan de zwarte thee. Veel mensen die gewend zijn aan zwarte thee moeten groene thee eerst leren waarderen door het een tijdje te drinken.

Theesoorten

De beste zwarte thee komt van Darjeeling, India, dit is een gebied met een aantal wereldberoemde theetuinen aan de voet van de Himalaya. Een andere beroemde zwarte soort uit India is de Assamthee. De meeste groene thee komt uit China uit zeer uiteenlopende gebieden en variatie in kwaliteiten en daar zitten een aantal bijzondere lekkere soorten bij. Japanse groene thee is vrijwel altijd een kwaliteitsthee, de japanners zijn zeer kwaliteitsbewust en fanatieke aanhangers van thee met vergaande ceremonies en urenlange rituelen enz. in tegenstelling tot de Chinezen die in principe gewoon water koken en dat op de theeblaadjes gieten. Verder is er veel goede zwarte Ceylonthee. Maar er is ook thee uit Taiwan, Kenia, Indonesie en nog meer landen produceren redelijk tot goede thee.

Biologisch geteelde thee

Halverwege de jaren 80 zijn een aantal theeproducerende landen gestart met de biologische teelt en sindsdien zijn in deze tuinen geen bestrijdingsmiddelen, pesticiden en extra kunstmest meer gebruikt en wordt met natuurlijke bemesting gewerkt en met de hand geplukt. Nu na een jaar of 15 is deze thee bijzonder goed van smaak en de oogsten zijn uitstekend. De grootste afzetmarkt hiervoor is Amerika, in Europa is het nu pas voorzichtig maar 'steady' aan het groeien. Alle biologisch geteelde soorten zijn tegenwoordig gecertificeerd, de theetuinen waar deze vandaan komen staan onder streng overheidstoezicht en ze zijn zeer zuinig op hun kwaliteitsclaims.

Theezetten

Er zijn verschillende manieren van theezetten, sommige volken koken de thee mee met het water of maken er met boter en melk een soort soep van, wij kennen allemaal het zakje thee en het thee-ei. Een jaar of 30 geleden was er nog heel veel losse thee in de theepot met een zeefje. Eigenlijk komt het hier op neer om lekkere thee te zetten. (met een thee-ei of los)

  1. Pot en kopjes voorverwarmen (omspoelen met warm water is genoeg)
  2. Een theelepeltje thee per kop en een voor de pot is de vuistregel voor zwarte thee, en voor groene thee twee theelepeltjes.
  3. Het water kort koken anders verliest het zijn zuurstof en wordt het vlak van smaak.
  4. Opgieten kan meteen op zwarte thee, voor oolong en groene thee 1 minuut wachten anders kook je de blaadjes en komen de goede smaakstoffen niet meer vrij.
  5. De thee een paar minuten laten trekken. Smaken varieren hierin van 2 tot 8 minuten. Dit moet je zelf uitvinden.

Liever cafeinevrij

Thee cafeinevrij maken kun je het beste zelf doen; Gewoon water opgieten en tussen 15 sec. en 1 minuut alles afgieten, (alleen het vocht, niet de blaadjes) in dit eerste afgietsel zit de cafeine want die komt het eerste vrij. Daarna gewoon weer opgieten op dezelfde blaadjes en de thee een paar minuten laten trekken. De chinezen doen dat al eeuwen zo en noemen dat het wassen van de thee.

En dan nog een tip

Als je begint met thee moet je niet beginnen met de allerduurste kwaliteit topthee omdat je het verschil toch niet proeft met een andere losse thee van een goede kwaliteit. Dat komt later wel. (Het is net als met wijn en zodra je het verschil proeft gaat er een wereld voor je open).