Coënzymen
Relatief envoudige biochemische verbindingen die een rol vervullen bij enzymatische omzettingen. Een enzym heeft een bepaald coënzym nodig om een reactie te versnellen. Hier staan enkele van coënzymen beschreven.
ATP
Chemische naam: Adenosine trifosfaat (engels: adenosine triphosphate
Afkorting: ATP
Molecuulformule: C10H16N5O13P3
Molecuul gewicht: 507,183 g/mol
De verbinding die bestaat uit: 3 fosfaat-, ribose- en adeninemoleculen.
Drager van energie in biologische systemen. De energie zit in de fosfaat bindingen. ATP kan worden omgezet in ADP (Adenosine difosfaat) en ADP uiteindelijk in AMP (Adenosine monofosfaat). Bij deze omzettingen wordt er een fosfaatbinding verbroken. Bij de verbreking van zo'n fosfaatbinding komt chemische energie vrij die weer ergens voor gebruikt kan worden.
Coënzym A
Chemische naam: Coenzym A (engels: coenzyme A)
Afkorting: CoA of CoASH
Molecuulformule: C21H36N7O16P3S
Molecuul gewicht: 767,532 g/mol
De verbinding die bestaat uit: Pantotheenzuur (Vitamine B5), 3 fosfaat-, ribose- en adeninemoleculen. Het speelt onder ander een rol bij decarboxylerings reacties in de citoenzuurcyclus. De thiol-groep (zwavel-ester) in het CoA-SH molecuul is het active deel van het molecuul. De rest van het molecuul is betrokken bij het binden aan het juiste enzym.
Coënzym A speelt een belangrijke rol in het metabolisme van vetten, koolhydraten (citoenzuurcyclus) en eiwitten.
FAD
Chemische naam: flavineadenine-dinucleotide (engels: flavin adenine dinucleotide), geoxideerde vorm.
Afkorting: FAD
Molecuulformule: C27H31N9O15P2
Molecuul gewicht: 783,540 g/mol
De verbinding die bestaat uit: Riboflavine(Vitamine B2)-, pyrofosfaat-, ribose- en adeninemoleculen.
Het is werkzaam als redox potentiaal, dit betekent dat hierin energie kan worden opgeslagen in de vorm van waterstofmoleculen (electronen). Het is onder andere werkzaam in de citoenzuurcyclus.
Het molecuul kan 2 electronen (H-) opnemen bij oxidatie reacties:
FAD + 2H- 
FADH2
GTP
Chemische naam: Guanine trifosfaat (engels: 5'-guanylate triphosphate)
Afkorting: GTP
Molecuulformule: C10H16N5O14P3
Molecuul massa: 523,183 g/mol
De verbinding die bestaat uit: 3 fosfaat-, ribose- en guaninemoleculen.
Drager van energie in biologische systemen.
NAD+
Chemische naam: nicotinamide-dinucleotide (engels: nicotinamide adenine dinucleotide), geoxideerde vorm.
Afkorting: NAD+
Molecuulformule: C21H27N7O14P2
Molecuul gewicht: 663,430 g/mol
Verbinding die bestaat uit nicotinezuuramide(Vitamine B3)-, pyrofosfaat-, ribose- en adeninemoleculen.
Dit coënzym is werkzaam als redox potentiaal, dit betekent dat hierin energie kan worden opgeslagen in de vorm van waterstofmoleculen (electronen). Het is werkzaam in afbraak reacties (katabolisme) onder andere in de citroenzuurcyclus.
Het molecuul kan een electronen (H-) opnemen bij oxidatie reacties:
NAD+ + H- NADH
Het NADH kan in de oxydative fosforyleering weer worden omgezet in ATP.
NADP+
Chemiche naam: nicotineamine adenine dinucleotide fosfaat (engels: nicotineamide adenine dinucleotide phosphate), geoxideerde vorm.
Afkorting: NADP+
Molecuulformule: C21H26N7O17P3
Molecuul gewicht: 741,389 g/mol
Verbinding die bestaat uit nicotinezuuramide(Vitamine B3)-, pyrofosfaat-, ribose- en adeninemoleculen.
Dit coënzym is werkzaam als redox potentiaal, dit betekent dat hierin energie kan worden opgeslagen. Het is in tegenstelling tot NAD werkzaam in biosynthetische reacties (opbouwreacties of anabolisme). De twee verschillende coenzymen voor het anabolisme (opbouw) en katabolisme (afbraak) is om de twee processen van elkaar te scheiden.
PLP
Chemiche naam: pyridoxal 5-fosfaat (engels: Pyridoxal 5-phosphate)
Afkorting: PLP
Molecuulformule: C8H10NO6P
Molecuul gewicht: 247.14 g/mol
Verbinding die bestaat uit Pyridoxine (Vitamine B6) en een fosfaatgroep.
Dit coënzym speelt onder andere een rol in het glycogeen metabolisme en wel bij de glycogeen afbraak. PLP zorgt er samen met het enzym fosforylase voor dat glycogeen kan worden afgebroken.
TPP
Chemiche naam: thiamine pyrofosfaat of thiamine difosfaat (engels: thiamin pyrophosphate or Thiamine diphosphate)
Afkorting: TPP Molecuulformule: C12H19N4O7P2S
Molecuul gewicht: g/mol
Verbinding die bestaat uit Thiamine (vitamine B1) en pyrofosfaat (2 fosfaten).
Dit coënzym bereid pyrodruivezuur (pyruvate) voor, voor de verdere afbraak in de citroenzuurcyclus. Dit doet hij door als onderdeel van het pyruvate dehydrogenase complex (een enzym), de decarboxylering (= een koolstofatoom eraf splitsen) van pyrodruivezuur te laten verlopen.
Het is ook een onderdeel van het enzym alfa-ketoglutarate dehydrogenase complex dat actief is in de citroenzuurcyclus. Op die manier regelt het vooral de koolhydraatafbraak waarbij energie wordt verkregen.