Glycolyse

Glucose is een suiker dat wordt opgenomen uit onze voeding. Onder andere koolhydraten worden in de spijsvertering afgebroken tot glucose. Door glucose te ontleden komt veel energie vrij dat wordt opgeslagen en weer kan worden gebruikt waneer het nodig is. De glycolyse is een reeks reacties dat het begin van de ontleding van glucose vormt. Het woord glycolyse komt van glucos = suiker en lysis = ontleding. Deze reeks reacties komt voor in bijna alle levensvormen op aarde. In de glycolyse wordt glucose, in 10 stappen, omgezet in pyrodruivezuur, waarbij elke reactie wordt geregeld door een ander enzym. Hier volgt de reeks reacties met de bijbehorende enzymen.

De glycolytische route

                                                                      Glucose

                                                                Glucose 6-fosfaat
                                                            (Glucose 6-phosphate)

                                                               Fructose 6-fosfaat
                                                           (Fructose 6-phosphate)

                                                          Fructose 1,6-disfosfaat
                                                      (Fructose 1,6-bisphosphate)

                                  Dihydroxyaceton fosfaat Glyceraldehyd-3-fosfaat
                              (Dihydroxyacetone phosphate)          (Glyceraldehyde 3-phosphate)

                                                                                    Glyceraldehyd-1,3-difosfaat
                                                                                   (1,3-Bisphosphosphoglycerate)

                                                                                     Glycerinezuur-3-fosfaat
                                                                                      (3-Phosphoglycerate)

                                                                                      Glycerinezuur-2-fosfaat
                                                                                       (2-Phosphoglycerate)

                                                                                     Enolpyrodruivezuurfosfaat
                                                                                       (Phosphoenolpyruvate)

                                                                                          Pyrodruivezuur
                                                                                             (Pyruvaat)

Pyrodruivezuur kan verder geoxideerd worden in de citroenzuur cyclus, of omgevormd worden tot melkzuur (lactaat). Elke keer als er bij een reactie ATP wordt omgezet in ADP betekend dit dat er energie nodig was om deze reactie te laten verlopen, deze energie komt dus uit het ATP molecuul door er een fosfaat af te halen. Als er bij een reactie het omgekeerde gebeurt (ADP naar ATP) betekend dit dat er energie vrijkomt bij de reactie en deze is gaan zitten in de ATP. De overgang van NAD+ naar NADH is ook een reactie waarbij energie wordt opgeslagen in het NADH molecuul. Deze opgeslagen energie kan voor talloze doeleinde gebruikt worden.

Let op dat het gedeelte na de splitsing van Fructose 1,6-disfosfaat dubbel telt ten opzicht van het eerst deel, omdat het hier wordt verdeeld in 2 stukken van 3 koolstof atomen.

De glycolyse met structuurformules

Nederlandse en Engelse benamingen voor de enzymen en intermediaire

Enzymen

Nederlands	Engels
Hexokinase	Hexokinase
Fosfohexoisomerase	Phosphoglucoseisomerase
Fosfofructokinase	Phosphofructokinase
Aldolase	Aldolase
Triose-isomerase	Triose phosphate isomerase
Glyceraldehyd-3-fosfaatdehydrogenase	Glyceraldehyde 3-phosphatedehydrogenase
Glycerinezuur-1-fosfaatkinase	Phosphoglycerate kinase
Fosfoglyceromutase	Phosphoglycerate mutase
Enolase	Enolase
Pyruvaatkinase	Pyruvate kinase

Intermediaire