Een chemisch element (vaak ook kortweg element) is een atoomsoort. Een atoomsoort van een bepaald element kan worden onderscheiden van andere atoomsoorten door het aantal protonen in de atoomkern. Men noemt dit het atoomnummer van het element.
Zo bezitten bijvoorbeeld alle atomen die tot het element koolstof behoren 6 protonen in de kern, en behoren alle atomen met 92 protonen in de kern tot het element uranium.
Er is een aantal elementen dat niet in de natuur voorkomt. Dit zijn technetium (43Tc) en promethium (61Pm) en alle elementen met een atoomnummer hoger dan uranium (92U), de zogenaamde transurane elementen. Deze elementen kunnen alleen door middel van kernreacties synthetisch vervaardigd worden.
De elementen die in de tabel in het wit zijn weergegeven en waarvan de namen beginnen met 'unun-' zijn elementen waarvoor nog geen naam is vastgesteld door de IUPAC. Voor sommige van deze elementen is al een synthesemethode bedacht en/of bevestigd, voor anderen nog niet. Omdat de IUPAC nog geen naam aan deze elementen heeft gegeven, krijgen deze elementen een voorlopige naam. Een naam als ununtrium (113Uut) betekent niets anders dan dat dit element het atoomnummer 113 heeft: un-un-tri is afgeleid van het Latijn voor één-één-drie.
De bekende elementen kunnen op allerlei manieren geordend worden. Zo kan de lijst van elementen uiteraard op alfabetische volgorde gepresenteerd worden, of gesorteerd op oplopend atoomnummer. De meest gebruikte en bekendste ordening wordt het periodiek systeem (der Elementen) genoemd. In dit overzicht zijn de elementen geordend op basis van overeenkomstige eigenschappen. Het Periodiek Systeem werd in 1869 door de Rus Dmitri Mendelejev bedacht, een prestatie van formaat, omdat toen nog veel elementen niet ontdekt of slecht onderzocht waren. Het periodiek systeem maakte het mogelijk om van deze nog onbekende elementen veel eigenschappen te voorspellen.
Wanneer een nieuw element ontdekt wordt (of beter werd, men denkt dat alle in de natuur voorkomende stabiele atomen inmiddels bekend zijn) of (met veel moeite) voor het eerst kunstmatig gecreëerd wordt dient dit element een officiële naam te krijgen. Er is een internationale organisatie, de International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC) (Nederlands: Internationale Unie voor Zuivere en Toegepaste Chemie), die hierover beslist.
Deze instantie neemt meestal de naam over die de ontdekker voorgesteld heeft. Soms leidt dit tot controverses, omdat meerdere personen of groepen de ontdekking of synthese voor zich opeisen. Om deze reden heeft het lang geduurd voordat de elementen met een atoomgetal van 104 of hoger een naam kregen. Elk element krijgt ook een uniek symbool, dat uit één of twee letters bestaat, de eerste altijd een hoofdletter, de tweede nooit. Vaak is dit symbool een afkorting van de Latijnse benaming. Vooral de elementen die al lange tijd bekend zijn hebben in verschillende talen uiteenlopende namen. Het internationale symbool voorkomt dan verwarring.
| Hoofdgroepen | Nevengroepen | Hoofdgroepen | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Periode | I A | II A | III B | IV B | V B | VI B | VII B | VIII B | I B | II B | III A | IV A | V A | VI A | VII A | 0 | ||
| 1 | H | He | ||||||||||||||||
| 2 | Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||
| 3 | Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||
| 4 | K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr |
| 5 | Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe |
| 6 | Cs | Ba | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | |
| 7 | Fr | Ra | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og | |
| ↓ | ||||||||||||||||||
| Lanthaniden | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | |||
| Actiniden | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | |||
| Kleur | |
|---|---|
| Niet metalen | |
| Alkalimetalen | |
| Aardalkalimetalen | |
| Overgangsmetalen | |
| Metalloïden | |
| Hoofdgroepmetalen | |
| Halogenen | |
| Edelgassen | |
| Lanthaniden | |
| Actiniden |
Een chemische verbinding is een chemische stof die bestaat uit twee of meer chemische elementen. In een chemische verbinding komen de elementen in een vaste verhouding voor. Deze verhouding wordt weergegeven met de molecuulformule of met de verhoudingsformule. Een voorbeeld: water, waarvan een individueel molecuul bestaat uit twee waterstofatomen en een zuurstofatoom, wordt weergegeven met H2O.
Er zijn verschillende soorten interacties mogelijk, waardoor de atomen in een chemische verbinding bij elkaar gehouden worden. Er kan onderscheid gemaakt worden tussen een covalente binding (zoals tussen de twee koolstofatomen in ethanol, C2H5OH), een ionaire binding (zoals in natriumchloride, NaCl) en een metaalbinding.
Samengestelde stoffen kunnen opgebouwd zijn uit moleculen of uit een rooster.
In de metallurgie is een legering een vast mengsel van een metaal met een of meer andere elementen, veelal metalen. Dit is dus een mengsel.
In strikte zin is een legering een vaste oplossing van vaste stoffen in een ander metaal. Het woord legering wordt ook vaak gebruikt voor materialen die bij afkoelen uit de smelt gedeeltelijke fasenscheiding ondergaan.
Veel metalen zijn in gesmolten toestand met elkaar mengbaar. Zelfs in vaste vorm is de onderlinge oplosbaarheid vaak groot. In het geval van elektrum, de legering van zilver met goud, is de vaste oplosbaarheid zelfs over het hele interval van 0 - 100%.
Een ander onderscheid bestaat tussen interstitiële legeringen, waarbij legeringselementen zich in de holtes van het kristalrooster bevinden en substitutionele legeringen, waarbij legeringselementen atomen van het basismetaal vervangen in zijn kristalrooster.