Rob's web

Duitse Herder Pyodermie

Home - Kynologie - De duitse herdershond - Duitse Herder Pyodermie

---

Inleiding

Bij de Duitse Herder wordt de laatste jaren een ernstige en hardnekkige huidaandoening gezien, de zgn. Duitse Herder Pyodermie. Niet alleen in Nederland, ook in andere Europese landen en de VS is deze aandoening bekend.

Aan de Kliniek voor Kleine Huisdieren te Utrecht is onderzoek gaande naar mogelijke oorzaken voor deze pyodermie. Zo is onderzoek verricht naar eventuele erfelijkheid van de aandoening in de vorm van een stamboomonderzoek bij 42 lijders. Daarbij werd tevens nagegaan of de ouders, nestgenoten en nakomelingen van deze lijders ooit verschijnselen van pyodermie hadden vertoond.

In dit artikel zal eerst een nadere beschrijving van het beeld Duitse Herder Pyodermie worden gegeven, en vervolgens zal het erfelijkheidsonderzoek worden besproken.

Betekenis "pyodermie"

Een pyodermie is een met pusvorming gepaard gaande ontsteking van de huid, veroorzaakt door bakteriën. Een bakteriële huidaandoening wordt in verschillende vormen bij de hond gezien. De Duitse Herders en soms bastaard Duitse Herders vertonen een specifieke pyodermie, die tot nu toe niet bij andere rassen is gezien. Dit beeld wordt dan ook Duitse Herder Pyodermie genoemd, en wordt beschouwd als een specifieke aandoening van de Duitse Herder.

Vóórkomen en verloop

De aandoening komt voor bij zowel de reu als de teef. De leeftijd waarop de verschijnselen worden gezien, varieert van 1 tot 12 jaar. De meeste klachten worden gezien bij 6-7 jarige honden.

De klachten beginnen, vaak op jonge leeftijd, met jeuk op het achterlijf (rug, lendenen en kruis). Geleidelijk verergeren de klachten en uiteindelijk ontstaat op latere eeftijd de typische ernstige pyodermie, die zich over het gehele lichaam uit kan breiden.

Huidafwijkingen

De vacht ter plaatse is slecht ontwikkeld en er ontstaan kale plekken. In de huid ontstaan diepe open gaten waar bloederig en pussig vocht uit komt (foto 1).

Foto 1. Hond met beginnende huidklachten op het achterlijf.

Foto 2. Hond met huidafwijkingen op het gehele lichaam (geschoren).

Jeukklachten zijn in dit stadium afwezig, de dieren kunnen nu pijnlijk zijn bij aanraking. De huidafwijkingen bevinden zich voornamelijk op het achterlijf (foto 2), op rug, lendenen, kruis, dijen, tussen de tenen en in de liezen. Zoals gezegd, is uitbreiding over het gehele lichaam mogelijk (foto 3)

Foto 3. Close-up van karakteristieke huidafwijkingen.

Behandeling

De behandeling bestaat uit een langdurige antibioticumkuur, aangevuld met een behandeling van de huid. Hierbij worden de afwijkende huidgedeelten geschoren en regelmatig gewassen met een desinfecterende shampoo.

Vooruitzichten

Er is een langdurige en zeer intensieve behandeling nodig. Vaak treedt er echter geen of slechts een tijdelijke verbetering op, zodat in veel gevallen uiteindelijk wordt besloten de hond te euthanaseren.

Wijze van ontstaan

Het is nog niet bekend hoe een dergelijke pyodermie ontstaat. Een belangrijke functie van de huid is het bieden van bescherming tegen het binnendringen van bakteriën. Enerzijds moeten er dus zodanige beschadigingen in de huid plaatsvinden dat de bakteriën kunnen binnendringen, bijvoorbeeld door veelvuldig likken, krabben en bijten ten gevolge van een allergie of een parasitaire aandoening (vlooien). Anderzijds speelt ook de afweer van de hond een rol bij de ontwikkeling van een pyodermie. Stoornissen in de afweer leiden tot een verhoogde,gevoeligheid voor bakteriële infecties.

De oorzaak van de aandoening moet waarschijnlijk worden gezocht in een verstoring van het evenwicht tussen het verdedigingssysteem van de huid en de binnendringende bakteriën.

De resultaten van het erfelijkheidsonderzoek

1. Bij het grootste deel van de lijders (37 van de 42), konden beide ouders van de lijders tot éénzelfde voorouder worden herleid.
2. De lijders vertonen een grote mate van onderlinge verwantschap. Met de volgende schema's wordt dit in beeld gebracht:
   
3. Tussen de ouders van de lijders hadden veel verwantschapsparingen plaatsgevonden:
   
4. Bij ouders van de lijders zijn, voor zover bekend werd, geen verschijnselen van pyodermie waargenomen (op 1 vader na).
5. Uit het onderzoek van 72 nestgenoten van een 25-tal lijders bleken 11 honden uit 9 verschillende nesten deze pyodermie te vertonen.
6. Er konden geen gegevens over pyodermie-verschijnselen bij nakomelingen worden verkregen omdat de meeste lijders geen nakomelingen hadden ofwel omdat de verblijfplaats van deze nakomelingen niet bekend was.

Bespreking

Duidelijke aanwijzingen dat een kenmerk erfelijk is, zijn o.a.:

1. het kenmerk komt voor binnen één ras,
2. het kenmerk komt voor in bepaalde families of lijnen binnen dit ras,
3. het kenmerk komt niet voor bij niet-verwante dieren, die in dezelfde omgeving even,
4. het kenmerk is opgetreden na invoer van bepaalde dieren in het ras (import), en
5. bij andere rassen of diersoorten is de erfelijkheid van een vergelijkbaar kenmerk aangetoond.

Wat betreft Duitse Herder Pyodermie is het volgende geconstateerd:

• ad a): het is slechts waargenomen bij de Duitse Herder en een enkele maal bij een Duitse Herder bastaard.
• ad b): de dieren die bij dit onderzoek betrokken waren vertoonden een grote mate van verwantschap,
• ad c): daardoor kan niet worden aangetoond dat het niet voorkomt bij niet-verwante dieren,
• ad d): er vindt binnen het ras van Duitse Herders geen invoer van honden van buiten het ras plaats, en
• ad e): bij andere rassen is een met Duitse Herder Pyodermie vergelijkbare afwijking niet bekend.

Niettemin bieden de resultaten van het erfelijkheidsonderzoek en het feit dat het beeld alleen bij de Duitse Herder is vastgelegd een sterke aanwijzing voor de veronderstelling dat er bij dit ras sprake is van een erfelijk bepaalde afwijking, die bij paring van onderling verwante dieren tot uitdrukking kan komen.

Met nadruk wordt gezegd "kan komen". Dit is van belang om aan te geven dat er weliswaar een erfelijke basis voor deze pyodermie bestaat, maar dat het optreden van de verschijnselen ook afhangt van andere factoren zoals bijv. vachtverzorging, vlooienbestrijding, voeding, en huisvesting. Daar komtbij dat de leeftijd van 6-7 jaar, waarop Duitse Herder Pyodermie vaak wordt gezien, door sommige honden niet bereikt zal worden.

Wijze van overerven

Van een erfelijk kenmerk mag pas gesproken worden als de wijze van overerven bekend is. De volgende resultaten van het onderzoek wijzen in de richting van een autosomaal recessieve overerving:

• er is sprake van een hoge mate van inteelt bij de dieren uit het onderzoek,
• bij het meerendeel der ouders zijn geen verschijnselen waargenomen,
• bij paring van heterozygote ouders zal bij een recessieve overerving 1 op de 4 nakomelingen het kenmerk bezitten. De elf lijders onder de 72 nestgenoten benadert de 1:4 verhouding.

In de exacte wijze van overerven zullen we pas inzicht kunnen krijgen door middel van proefparingen (lijder x lijder of lijder x ouder van lijder) waarbij de honden onder gecontroleerde omstandigheden gefokt en gehouden zullen moeten worden.

Conclusie

Een belangrijke conclusie van dit onderzoek is dat erfelijke factoren een rol spelen bij het ontstaan van Duitse Herder Pyodermie. Op grond hiervan raden wij aan lijders en honden, die lijders hebben voortgebracht, niet meer voor de fokkerij te gebruiken om verdere verspreiding van (het) defecte gen(en) te voorkomen.

Dankbetuiging

Graag willen wij de fokkers en de "Vereniging van fokkers en liefhebbers van Duitse Herdershonden" danken voor hun medewerking. Met name danken we de heer H. van Asselt en de heer Chr. van Amersvoort voor de geboden hulp.

Auteurs: Mevr. Drs. S. der Weduwen⁽¹⁾, Drs. M. A. Wisselink, Prof. Dr. J. Bouw⁽²⁾

(1) Mw. Drs. S. der Weduwen was ten tijde van het onderzoek studente bij de Vakgroep Geneeskunde van het Kleine Huisdier van de Universiteit Utrecht.
(2) Prof. Dr. J. Bouw en Drs. Wisselink zijn verbonden aan de Vakgroep Geneeskunde van het Kleine Huisdier, Universiteit van Utrecht, Postbus 80154, 3508 TD Utrecht.