Home - Kynologie - De duitse herdershond - Nieuwe ontwikkelingen op het onderzoeksveld mens-dierrelatie
Op 1 en 2 september jongstleden werd op de Universiteit Utrecht een Internationaal Congres gehouden over "Medische, Sociale en Psychologische Aspecten van Mens-Dierrelaties".
Dit congres werd door ons Instituut in samenwerking met ISAZ (International Society for Anthrozoology) georganiseerd en werd een groot succes.
Wetenschappers vanuit verschillende disciplines; diergeneeskunde, sociologen, paedagogen, biologen, ethologen, taalkundigen, psychologen en verpleeghuiswetenschappers presenteerden de (voorlopige) uitkomsten van hun lopende of pas afgeronde onderzoeken, die allemaal te maken hebben met de relatie mens-dier. Wat maakt dit druk bezochte congres nu zo bijzonder?
Alhoewel er zeer veel verschillende talen gesproken werden (er waren bezoekers uit Amerika, Engeland, Zwitserland, Oostenrijk, Belgie, Duitsland Frankrijk, Ralik Nederland enz.) werd er op zeer geanimeerde, stimulerende wijze met elkaar gecommuniceerd. Het spreken in andere talen vormde een moeilijkheid, maar daarbovenop kwam nog het andere "taalprobleem".
Wetenschappers op een onderzoeksterrein dat zoveel invalshoeken kent (van de humane kant en van de dierenkant) spreken vaak ook een andere "vaktaal".
Al worden soms dezelfde woorden gebruikt, in de diverse vakgebieden hebben ze vaak een net iets andere betekenis. Op dit congres werden we hiermee geconfronteerd en het bijzondere was dat de deelnemers aan het congres er in slaagden een brug te bouwen tussen de begrippen vanuit de diverse vakgebieden.
Dit probleem werd door Dr. J. Bradshaw (Universiteit Southampton) aan de orde gesteld. Hij spoorde de collegawetenschappers op het onderzoeksterrein aan mee te denken over een nieuw "framework", waarin alle begrippen en concepten die bij het onderzoek gebruikt worden, een eenduidige betekenis hebben.
Er kwamen veel boeiende onderwerpen aan de orde. Er was veel aandacht voor de relatie van ouderen en huisdieren. Er werd een sociologisch onderzoek geciteerd. Prof. Dr. C. Knipscher verzamelde in de pilot van een grootschalig onderzoek over "Autonomie en ouder worden", gegevens over de aanwezigheid van huisdieren in de leefsituatie van de ouderen (55-90 jaar). Bovendien presenteerde hij de Stichting Zorghond; een organisatie waarin honden door vrijwilligers worden opgeleid om voor ouderen bepaalde taken te verrichten (waarschuwen bij onraad - gas, deurbel, oprapen van zaken, openmaken van deuren enz. enz.)
Uit de pilotstudy van het onderzoek naar de betekenis van gezelschapsdieren voor ouderen (70-80 jaar), wat in ons Instituut wordt gedaan, kwam naar voren dat ouderen (in dit geval vrouwen) met gezelschapsdieren zich minder eenzaam en minder depressief voelden dan ouderen, met overigens gelijke levensomstandigheden en gelijke gezondheidbeleving. De effecten van het hebben van een gezelschapsdier op "emotioneel welzijn" van mensen werd ook naar voren gebracht door medewerkers van de Universiteit van Southampton en van de Universite it van Warwick. Het hebben van gezelschapsdieren in instituten voor chronische zieken bleek een toename van de ervarenkwaliteit van leven op te leveren. Bij kinderen met de ziekte van Down (mongooltjes) bleek een toename van het aktiviteitennivo van de kinderen het gevolg te zijn. Ruime aandacht werd ook besteed aan onderzoek van de ontwikkeling van kinderen en de eventuele invloed van gezelschapsdieren hierop door Dr. N. Endenburg van ons Instituut.
Een heel speciaal aspect van mensdierinterakties bracht Dr. S. Rubi onder onze aandacht. Hij sprak over hoe en wanneer katten met mensen "praten". De methodologische problemen waar de onderzoekers mee te maken krijgen werden uitgebreid belicht. In het nawoord en de discussie benadrukte Dr. Bradshaw nogmaals de verdiensten van het interdisciplinaire congres. Het uitwisselen en toetsen van elkaars kennis; het proberen te komen tot eenduidigheid in begrippen en methoden; het uitdragen van de relevantie van onderzoek op dit nog nieuwe terrein, waren doelstellingen op deze Conferentie.
Over het algemeen kan gezegd worden dat het internationale gezelschap van sprekers en toehoorders in grote mate bijdroegen aan de realisatie daarvan. ISAZ, het Multidisciplinair Onderzoekscentrum voor Mens-Gezelschapsdier Studies en de Universiteit Utrecht kunnen terugkijken op een geslaagd wetenschappelijk evenement.
Drs. M. J. Enders-Slegers
Uit de nieuwsbrief van het multidisciplinair onderzoekscentrum voor Mens-Gezelschapsdier Studies.