Home - Kynologie - De duitse herdershond - Begrijpt uw hond wat u bedoelt
Wij denken allemaal dat onze honden het goed bij ons hebben. Hoe wij hen ook houden: binnenshuis, buitenshuis, als lid van het gezin of in een kennel, wij zijn ervan overtuigd dat zij het allemaal naar hun zin hebben. Wij zijn er zo zeker van dat de meesten onzer best met hen zouden willen ruilen! Zijn zij echt zo tevreden! Als ware vreugde gebaseerd is op wederzijds begrip zouden onze honden weleens minder gelukkig kunnen zijn dan wij denken. Wij maken het hun moeilijk te weten wat wij bedoelen. Als doeltreffend wederzijds begrip nodig is voor geluk ben ik bang dat de meeste mensen er een puinhoop van hebben gemaakt. We kunnen een heleboel leren over het beter begrijpen van onze honden. Laten wij nu eens zien hoe ver wij hen kunnen krijgen in het ons begrijpen. Een hond is geen wollig stuk levend speelgoed maar een gecompliceerd sociaal levend wezen met een geheel eigen, unieke 'cultuur'. Evenals er een cultureel onderscheid is tussen verschillende menselijke groeperingen bestaat er een nog groter onderscheid tussen diersoorten. Uw hond zal zijn pogingen om u te begrijpen baseren op zijn genetische achtergrond; men moet dus als het ware in zijn huid kruipen voor een goede communicatie. Hij zal u volop aanleiding tot misverstanden geven. Hij zal zich bijvoorbeeld schuldig gedragen als u met hem speelt of hem prijst. Hij kan op een berisping reageren met opgewonden gespeel. Hij zal misschien een onderdanigheidsplasje doen als u hem begroet. Allemaal aanwijzingen dat u wat anders zegt dan u bedoelt. U bent buitengewoon belangrijk voor uw hond. Zijn welbevinden, zijn veiligheid en zijn totale bestaan liggen in uw hand. Hij besteedt er daarom veel tijd en moeite aan te proberen u te 'lezen', want zijn leven - en de kwaliteit van het uwe - hangt af van de mate waarin hij erin slaagt een goede relatie met u op te bouwen. Het is uw taak verwarring te voorkomen.
Er zijn drie dingen aan u waarvoor uw hond automatisch gevoelig is: uw houding, de toon van uw stem en uw gezichtsuitdrukking. Woorden en bevelen komen pas in de laatste plaats, omdat die op conditioneren of leren berusten. De eerste drie komen van nature, honden gebruiken ze onderling voortdurend. De lichaamshouding is doorslaggevend, omdat die niet alleen vol betekenis maar ook zo duidelijk is.
Zich over de hond buigen is negatief of dominant; zich op gelijke hoogte bevinden is veilig of neutraal; lager komen is een uitnodiging. Als u jets negatiefs wilt meedelen, buig u dan over uw hond heen en de boodschap komt duidelijk over. U buigt zich echter ook over hem heen om hem te aaien of te prijzen, waardoor u verwarring schept. Waarom prijst u met uw stem terwijl u hem lichamelijk intimideert? Als u prijst moet u tot zijn niveau afdalen. Nodigt u hem uit tot een spelletje, zak dan tot onder zijn niveau. Zijn reactie zal gebaseerd zijn op uw lichaamshouding; zorg dus dat die logisch voor hem is.
Honden gebruiken ook geluid om hun bedoelingen weer te geven. Een hogere toon betekent pret of spel. Hoe dieper het geluid, hoe serieuzer de boodschap. (De meest serieuze dreiging is het lage grommen dat u nauwelijks kunt horen).
Het is dus zaak met hen te communiceren door hen met een hoge opgewonden stem te prijzen en hen met een lager, fors geluid een standje te geven. Zo begint u al een aardig mondje honds te spreken!
Ook uw gezichtsuitdrukking is van belang. Lach vriendelijk bij een berisping en de hond zal niet in de gaten hebben dat hij een standje krijgt. Grauw hem uw lof toe en de hond zal wegsluipen.
Sommige bazen spreken zo eentonig dat hun honden niet echt weten wat zij bedoelen. Probeer het volgende maar eens: Roep "Banaan, klim in die boom!" op een opgewonden blijde toon en kijk maar eens hoe enthousiast uw hond reageert! Het zal u leren hoe belangrijk de toon kan zijn. Consequentie betekent niet alleen: hetzelfde zeggen om dezelfde reactie te krijgen, het betekent ook dat u in alle opzichten hetzelfde zegt. Laat niet uw houding bestraffend zijn terwijl uw stem prijst. Als u hem berispt moet u zich over de hond heenbuigen, uw stem lager doen klinken en boos kijken. Als u hem prijst hurkt u op zijn niveau, glimlacht u en verhoogt u uw stem.
Geeft u een bevel of aanwijzing, sta dan rechtop en spreek hem op zakelijke toon toe, met een neutral uitdrukking op uw gezicht. Uw hond is zo subtiel en gevoelig dat zelfs de manier waarop u kijkt van belang is. Kijk hem dus recht in de ogen om uw gezag te bevestigen en kijk iets langs hem heen als u hem prijst. Honden zijn erg ontvankelijk voor gevoelsprojekties. U kunt uw hond met zoveel liefde in uw manier van doen corrigeren dat hij zich niet realiseert dat hij berispt wordt.
Hij gaat dus rustig door met zijn ongewenst gedrag en na een paar jaar trekt u zijn lippen er haast af bij uw pogingen hem van uw afkeuring te doordringen. Dat kun je nauwelijks consequent of menselijk noemen. Toon hem de eerste keer duidelijk wat u wilt en de problemen zullen gemakkelijker op te lossen zijn. Ook negatieve emoties als woede moet u vermijden als u hem een standje geeft, anders is hij zo onder de indruk van uw uitbarsting dat het niet tot hem doordringt waarvoor u hem straft. Ook in dat geval zal het ongewenste gedrag vermoedelijk herhaald worden, met dat verschil dat hij nu geleerd heeft uit uw buurt te blijven als u kwaad bent. De beste manier om hem te berispen is ferm te zijn zonder boosheid. Pas geen-gezeurcorrectie toe tot u resultaat ziet" zeg dan 'braaf' en laat het daarbij. Ook de woorden die u gebruikt om te bestraffen of te bevelen kunnen problemen geven. Als u altijd 'af!' schreeuwt tegen een hond die 'Maf' heet moet u eens zien wat er gebeurt - of niet gebeurt - als u hem later bij u roept. Uw hond hoort u fonetisch. Zorg dat de woorden die verschillende dingen uitdrukken niet op elkaar lijken. als u hen altijd uitscheldt voor 'klier' moet u niet verwachten dat hij enthousiast reageert als u 'hier!' roept.
Het zou de communicatie ook zeer ten goede komen als uw hond wist waarom u zo schreeuwt. De meeste eigenaars gebruiken een woord - veelal "nee!" - als berisping voor alles wat hun hond verkeerd doet. "Nee", betekent dan: "hou daar mee op." Klopt, nietwaar? Wat gebeurt er wanneer uw hond een paar dingen tegelijk doet, waarvan er slechts een niet mag? Bijvoorbeeld: U komt thuis en uw hond komt u enthousiast begroeten. Dat is mooi. Maar hij heeft ook uw al flink mishandelde salaris-cheque in zijn bek.
U blaft "Nee!" en vanaf dat moment begroet hij u niet meer zo enthousiast. U weet dat u alleen de cheque bedoelde, maar u bent er niet in geslaagd dat uw hond duidelijk te maken. Een gesproken berisping is net zo goed een instructie als een bevel. U vertelt uw hond letterlijk onmiddellijk op te houden met wat hij doet. U zegt ook niet "zit" als hij blaft, "af" als hij springt, "nee" of "foei" als hij een bevel opheft, enz. Al na enkele zittingen zal uw hond u een heel stuk beter begrijpen. De salaris-cheque situatie had u heel makkelijk kunnen afdoen met "los".
Met andere woorden: "Bedankt voor je waakzaamheid tegen inbrekers, fijn dat je me zo hartelijk begroet, maar daar mag je niet op kauwen!" Geef duidelijk aan over welk gedrag u het hebt en hoe u het wilt beïnvloeden.
U brengt uw hond ook in de war als u hem meestal als uw gelijke behandelt, maar wel verwacht dat hij de rest van de tijd uw bevelen gehoorzaamt. Als uw hond eet wat u eet, op uw bed slaapt en in uw stoel ligt demonstreert u daadwerkelijk gelijkheid. U laat misschien zelfs superieure trekjes toe, zoals u meetrekken of u uw stoel betwisten. En hoewel u hem er zelf van overtuigt dat hij de baas is, straft u hem als hij uw bevelen niet opvolgt!
Zie uzelf door zijn ogen. Het laat mij koud wat u bedoelde hem te zeggen, het gaat om wat u zei. Als u met hem aan een lap trekt beloont u hem ervoor dat hij zijn bek tegen u durft te gebruiken, al realiseert u zich dat niet. Als hij bij u wil zijn en u sluit hem buiten 'voor frisse lucht' of 'omdat het wreed is een hond binnen te houden' dan straft u hem, al of niet bewust. Als u hem een tik op zijn neus geeft om hem te straffen nodigt u hem uit om te spelen of u bedreigt hem, maar het is geen straffen. Wees logisch voor uw hond en u zult zien dat de verhouding verbetert.
Dennis Fetko. Ph. D.
Vertaling H. M. Barkman-v.d. Weel
©Am. Dog World, april 1984.