Rob's web

De Maagtorsie

Home - Kynologie - De duitse herdershond - De Maagtorsie


De maagtorsie is een acute, levensbedreigende aandoening die vooral optreedt bij grote honden. Bij deze aandoening verwijdt de maag zich ten gevolge van voedsel- en gasophoping. Meestal draait de maag hierbij. Het is belangrijk dat eigenaren snel onderkennen dat hun hond zulke problemen heeft, omdat snel ingrijpen betere kansen geeft op herstel.

Om een idee te krijgen wat er gebeurt tijdens een maagtorsie volgt eerst een beschrijving van het maag-darmkanaal. Het eerste deel bestaat uit de slokdarm, die voedsel van de mond door de borstholte naar de buik transporteert. Daar mondt hij uit in de maag. Dit is een peervormige verwijding van het maag-darmkanaal waarin het voedsel verzameld wordt tijdens het eten. Vanuit de maag wordt het gedeeltelijk verteerde voedsel naar de darmen geleid waar het voedsel verteerd wordt. De maag ligt dus voor in de buik binnen de ribbenkast. Door nog onbekende oorzaak hoopt zich tijdens een maagtorsie gas in de maag op. De maag verwijdt zich en vormt een grote opgeblazen ballon in de buik, waardoor deze dikker wordt. Hieraan voorafgaand of juist als gevolg van de verwijding kan de maag om zijn as draaien. Door de zwelling en draaiing worden de in- en uitgang van de maag dichtgedrukt, waardoor het opgehoopte gas en voedsel de maag niet kunnen verlaten. Zo'n grote maag drukt op de bloedvaten in de buik en verstoort in ernstige mate de bloedsomloop. Hierdoor kunnen maag en andere organen beschadigd worden. De hond raakt in shock en kan uiteindelijk sterven.

De verschijnselen

Weinig honden vertonen het bovenstaande beeld in optima forma. Hierdoor is het soms moeilijk de ernst van de situatie tijdig in te schatten. De symptomen kunnen enkele tot meerdere uren na het nuttigen van een (omvangrijke) maaltijd of veel drinken beginnen. Onrustig gedrag van de hond is het eerste verschijnsel dat opvalt. Naast de grote onrust krijgt de hond braakneigingen, alsof hij of zij iets in zijn keel heeft. De toegang tot de maag is echter afgesloten en bij het braken wordt dan ook geen voedsel opgegeven. Speekselen is vaak een opvallend verschijnsel. De vergroting van de maag is te zien aan de buik, die vooral achter de ribbenboog, in omvang toeneemt. De hond kan aangeven dat hij buikpijn heeft, b.v. door zich uit te rekken. Door de toegenomen druk in de buik wordt de ademhaling bemoeilijkt waardoor de hond gaat hijgen, de toestand kan snel verslechteren, de hond wordt juist erg sloom en wil niet meer opstaan.

De oorzaak

Ondanks vele studies is de oorzaak van deze aandoening niet definitief vastgesteld. Er wordt verondersteld dat verschillende oorzaken een rol spelen. Allereerst valt op dat het syndroom vaker voorkomt bij grotere honden met diepe borstkasten zoals o.a. de Duitse/Deense Dog, Bloedhond, St. Bernhard, lerse Setter, Bouvier, lerse Wolfshond, Dobermann. De bouw van deze honden speelt waarschijnlijk een rol. Maar ook bij kleinere honden en zelfs katten komt het soms voor. Bij een normale maagfunctie zou te veel voedsel en gasophoping in de maag via overgeven, oprispingen of via verdere doorgang naar de dunne darm verdwijnen. Maar bij een maagtorsie lijken deze beschermingsmechanismen verstoord. Meestal wordt geen oorzaak voor de verstoring gevonden. Ten derde speelt mogelijk het leefpatroon een rol. Het verrichten van inspanningen in de vorm van lange wandelingen voor of direct na het eten zouden het optreden van een maagtorsie kunnen bevorderen. Ook kan stress in allerlei vormen een rol spelen. Vaak worden verschillende aspecten van de voeding als oorzaken aangegeven. Dit is begrijpelijk omdat het syndroom vaker voorkomt na de maaltijd. Grote hoeveelheden voer, van een in plaats meerdere maaltijden per dag, eten op onregelmatige tijden, het zeer gulzig eten waarbij veel lucht wordt meegeslikt en veel water drinken worden als oorzaken genoemd. In verschillende artikelen wordt ook het type voer als oorzaak vermeld. Droogvoeders waarin graanprodukten en sojabonen zijn verwerkt werden lang verdacht als oorzaak. Het droogvoer zou opzwellen in de maag en daardoor problemen geven. Voederproeven met blik- en droogvoer tonen echter geen duidelijk verschil in verwerking van beide soorten voer in de maag.

De eiwitten in sojabonen en de suikers in de graanprodukten zouden bacterién in de maag aanzetten tot de produktie van gas. Echter recent onderzoek ontkent deze beweringen. Zo blijkt dat het gas in de maag bij een maagtorsie voornamelijk bestaat uit buitenlucht dat de hond ingeslikt heeft. De rol die voeding speelt, blijft dus nog onduidelijk. Meer onderzoek op dit gebied is nodig. Op dit moment wordt daarom bij de Vakgroep Geneeskunde van Gezelschapsdieren van de Faculteit Diergeneeskunde onderzoek verricht naar het verband tussen de voeding en het optreden van een maagtorsie bij hondenrassen die daaraan veel lijden.

Maatregelen

Bij honden met vergroot risico voor het krijgen van een maagtorsie kan het volgende advies gevolgd worden: Het is raadzaam grotere honden verschillende malen per dag te voeren op vaste tijdstippen. De belasting voor de maag wordt daardoor kleiner. Ook moet voorkomen worden dat de hond te veel drinkt in een keer, b.v. na een flinke wandeling. Inspanningen vlak voor en direct na het eten dienen voorkomen te worden. Zeker is dat dit advies niet altijd het ontstaan van een maagtorsie kan voorkomen. Daarom moet altijd alert gereageerd worden op symptomen die lijken op een maagtorsie, zodat via ingrijpen van uw dierenarts de hond (op tijd) geholpen kan worden.

©KC. Culemborg