Home - Kynologie - De duitse herdershond - Spoelwormen een risico
Worminfecties komen bij de hond en de kat, ondanks alle zorg die wij aan ze besteden, nog steeds zeer veel voor. Met name spoelwormen zijn regelmatig terugkerende en minder graag geziene gasten.
Infecties met spoelwormen hebben echter niet alleen consequenties voor de gezondheid van de hond en de kat, maar ze vormen ook een risico voor de gezondheid van de mens.
Spoelwormen zijn tot 18 cm lange, roze wormen die in de dunne darm van de hond en de kat leven. Eigenaren zien ze soms in de ontlasting of nadien ze zijn uitgebraakt. Ze lijken dan wat op elastiekjes. Spoelwormen produceren een gigantisch aantal eieren. Een worm kan zo'n 200.000 eieren per dag produceren. Een met enkele wormen geInfecteerd dier scheidt dan ook al gauw een miljoen eieren per dag uit. De eitjes worden met de ontlasting afgevoerd en komen zo in de buitenwereld. Ze zijn echter pas besmettelijk, nadat er zich infecties in de eitjes hebben ontwikkeld.
De ontwikkeling van de larfjes is vooral afhankelijk van de temperatuur. In de winter gebeurt er niets, maar de eieren sterven in die periode ook niet af. Als de temperatuur weer gaat stijgen, kunnen ze zich alsnog gaan ontwikkelen. In de zomer duurt dit ongeveer drie weken. Spoelworm eieren kunnen jaren in leven blijven en zijn bestand tegen extreme omstandigheden, zoals strenge vorst en ontsmettingsmiddelen. Honden en katten infecteren zich door het opnemen van de besmettelijke eieren via de mond. Het opnemen van een ei waarin nog geen larve aanwezig is, heeft geen infectie tot gevolg. Deze eieren passeren gewoon het maag-damkanaal en worden opnieuw met de ontlasting uitgescheiden.
In de darm verlaten de larfjes de eieren. Ze ontwikkelen zich echter niet direct in de darm, maar maken eerst nog een uitgebreide trektocht door het lichaam. Bij oudere honden lopen de larven meestal ergens in het lichaam vast. Ze kunnen zo jarenlang in een soort ruststadium aanwezig blijven. Bij drachtige honden ontwaken de larven echter uit hun ruststadium. Dit heeft verstrekkende gevolgen. De larven zijn in staat om de nog ongeboren pups in de baarmoeder te bereiken. Vrijwel 100% van de in Nederland geboren honden komt op deze manier met een spoelworm infectie ter wereld. Het heeft tot gevolg dat we bij pups van twee weken oud al volwassen spoelwormen kunnen aantreffen.
Ook met de melk van de teef worden larven uitgescheiden, zodat de pups na de geboorte nog een tweede infectiegolf te verwerken krijgen. Deze infectieweg is echter, omdat het verhoudingsgewijs maar weinig larven zijn, van geringere betekenis dan de infectie die in de baarmoeder plaatsvindt. Bij de zogende teef ontwikkelen zich ook weer volwassen spoelwormen.
De ontwikkeling van de kattenspoelworm lijkt erg veel op die van de hondenspoelworm. Een belangrijk verschil is echter dat er bij de kat geen infectie in de baarmoeder optreedt. De infectie via de melk komt wel voor.
Het is niet precies bekend op welk moment de wormen bij de kittens volwassen worden, maar waarschijnlijk is dat ongeveer vier weken na de geboorte.
Vaak merkt de eigenaar pas dat z'n hond of kat geInfecteerd is, als hij de wormen in de ontlasting vindt of als het dier wormen uitbraakt. Ook al verloopt de infectie vaak symptoomloos, het betekent nog niet dat de infectie geen schade veroorzaakt. Zo kunnen er bij jonge dieren groeivertragingen optreden die door de eigenaar niet worden opgemerkt.
Hoesten als gevolg van de trektocht van de larven door de longen komt bij jonge dieren regelmatig voor. Volwassen wormen kunnen als ze in grote aantallen voorkomen verstopping van de darm veroorzaken, waardoor de darm zelfs kan scheuren wat de dood van het dier tot gevolg heeft. Sterfte bij pasgeboren pups kan ook het gevolg zijn van lever- en longbeschadiging door grote aantallen passerende larven.
Ook bij de mens kunnen, door het opnemen van de eitjes, infecties optreden. Spoelworm-eieren worden vooral gevonden op plaatsen waar honden en katten hun behoefte doen zoals: tuinen, plantsoenen, groenstroken en zandbakken. Deze plaatsen zijn nu juist ook het speelterrein van kinderen.
Uit meerdere onderzoeken is gebleken, dat deze plaatsen vaak ernstig besmet zijn met spoelwormeieren. Bij een recent onderzoek in de stad Utrecht. Bleek dat er in 25% van de grondmonsters uit parken en in 50% van de monsters uit openbare zandbakken spoelwormeieren aanwezig zijn. Hoewel infecties bij volwassenen waarschijnlijk net zo makkelijk optreden als bij kinderen, lopen kinderen door hun speelgedrag en minder goede hygiene een veel groter risico geinfecteerd te worden.
Infecties met spoelwormen zijn bij de mens helemaal niet zeldzaam. Op grond van bloedonderzoek is gebleken dat 8% van de Nederlanders ooit een infectie heeft doorgemaakt. Spoelwormlarven maken bij de mens een trektocht door het lichaam, zoals die beschreven werd bij de oudere hond.
De larven zullen zich dus niet tot volwassen wormen ontwikkelen, maar in verschillende organen en weefsels terechtkomen. Ter plaatse kunnen vervolgens kleine ontstekingshaarden ontstaan. Of er ziekte zal optreden is afhankelijk van het aantal opgenomen eitjes en de plaats waar de larven uiteindelijk terechtkomen.
Gelukkig verlopen de meeste infecties zonder ziekteverschijnselen. Als er wel verschijnselen optreden zijn deze vaak ook niet erg duidelijk. Buikpijn, spierpijn en moeheid, verschijnselen die ook bij griep optreden, kunnen het gevolg zijn van een infectie. In zeldzame gevallen komt de larve in het oog terecht.
Over de cyclus van de kattenspoelworm is minder bekend. Het volgende behandelingsadvies lijkt verantwoord.
Voor meer informatie kunt u zich wenden tot uw dierenarts.
©Onze Hond September 1996; J. H. Boersema.