Home - Kynologie - De duitse herdershond - Tandfracturen bij de hond
Het afbreken van een gehele tand of kies of een stukje ervan - tandfractuur - bij honden is een regelmatig voorkomende aandoening, die juist bij werkhonden van grote negatieve betekenis kan zijn. Immers voor deze honden is het behoud van hun werklust en apporteervreugde erg belangrijk.
De tandfracturen behoren tot de traumatische gebitsbeschadigingen waaronder we verstaan de plotseling optredende beschadigingen van gebitselementen en/of hun steunweefsels, die ontstaan door een van buiten de mond afkomstig plotseling aangrijpend geweld. Voor u, de verzorger en/of eigenaar van een hond, is het belangrijk de volgende (vereenvoudigde) indeling van beschadigingen van de harde tandweefsels en de pulpa van een gebitselement te herkennen:
 |
Dwarsdoorsnede van een tand a = email (glazuur) |
- een scheurtje van het glazuur, waarbij niets van het gebitselement is afgebroken.
- een eenvoudige fractuur van de kroon:
- van het glazuur is er een stukje of
- zowel het glazuur als de dentine zijn beschadigd.
- een ernstige fractuur van de kroon: hier is zowel glazuur als dentine beschadigd; daarbij is de pulpa zichtbaar.
- een kroonwortel fractuur: a) zowel glazuur, dentine als cement zijn gescheurd, maar de pulpa is nog niet te zien. b) als onder a) maar hier is ook de pulpa bij betrokken.
- een wortelfractuur waarbij zowel cement, dentine als de pulpa is betrokken. Deze breuk kunt u meestal zelf niet zien.
De gevolgen van deze ongevallen moeten niet onderschat worden. Behalve het reeds genoemde verlies van werklust en apporteervreugde kunnen de gevolgen van het niet op tijd en/of juist behandelen van deze aandoening ernstig zijn, o.a.:
- de hond zal niet willen eten omdat de tand of kies erg gevoelig is geworden.
- er kan zich op de ontstane onregelmatige oppervlakte een laagtandsteen ontwikkelen met alle bekende nare gevolgen van dien.
- er kan een bruingele verkleuring ontstaan en een verdere aantasting van de dentine.
- dringen de fracturen diep het weefsel in dan kan er een ontsteking van de pulpa ontstaan; deze ontsteking kan zich voortzetten via de tandkas naar de kaak.
- een blijvende ontstekingshaard in dit gebied kan de aanleiding zijn tot verschillende orgaan- en systeemziekten bij het dier (o.a. gewrichtsaandoeningen, hartklepaandoeningen).
- het los gaan zitten en afwijkingen in de stand van andere gebitselementen.
Het is van groot belang deze breuken (en ook andere tandaandoeningen die nu niet aan de orde zijn gekomen) te behandelen en niet te wachten totdat de tand "er vanzelf wel uit zal rotten". Juist bij een rottingsproces zijn bacteriën betrokken die zich door het lichaam verspreiden kunnen en de hond ernstig ziek kunnen maken. In onze praktijk hebben wij inmiddels ontdekt dat deze fracturen met succes te behandelen zijn. Een goed samenwerkingsverband tussen dierenarts en tandtechnicus is de basis, waarbij tandheelkundige adviezen van een tandarts dikwijls onontbeerlijk zijn. Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden die wij in het kort zullen aangeven:
- Een eenvoudige tandscheur of -breuk: het element wordt zodanig met een boor bewerkt dat de toekomstige restauratie voldoende houvast krijgt. De zichtbare voor- en hoektanden worden meestal gevuld met een tandkleurige kunststof en de overige elementen met Amalgaan (hetzelfde materiaal waarmee de gaatjes in tanden en kiezen bij de mens worden gevuld).
- Een volgende groep tandfracturen zijn die breuken waar wij te maken hebben met een afgebroken element waarbij het wortelkanaal open ligt, de pulpa te zien is en na onderzoek nog gezond is. Wij zullen dan ook een behandeling van de pulpa moeten instellen. Deze ingreep is het eenvoudigst uit te voeren bij verse fracturen en biedt tevens de grootste kans om de zenuwen en bloedvaatjes intact te houden.
- Ernstiger is de situatie wanneer het wortelkanaal is ontstoken. Vaak zullen wij dan eerst een wortelkanaal- en/of zenuwbehandeling moeten instellen. In de laatste twee categoriën hebben wij meestal te maken met een breuk waarbij een klein of groter stuk van de kroon is afgebroken. Het allerbelangrijkste is de behandeling van het wortelkanaal om een uitzaaiing van ziektekiemen door het lichaam te voorkomen. Daarnaast zullen wij proberen de oorspronkelijke vorm van het aangetaste element weer terug te krijgen. Dan immers zal de functie van het gebit weer volledig kunnen zijn.
Is de overblijvende stomp voldoende hoog dan kunnen wij volstaan met het aanbrengen van moderne synthetische materialen en daarmee een nieuwe kroon vormen. Wanneer de wortelstomp echter te klein is zullen wij in het wortelkanaal een stilt en/of in de dentine kleine hulpstiftjes moeten aanbrengen om de daarop geboorde kroon voldoende houvast te geven. Om een gerestaureerde hoektand minder kwetsbaar te maken zal de nieuwe tand wel lets korter en dikker dan de oorspronkelijke moeten zijn maar het resultaat wordt dan ook net zo sterk.
Wanneer goed aangebracht, is deze kroon voldoende sterk en zal bij normaal gebruik evenals de eigen elementen afslijten maar niet afbreken.
Wij hebben geprobeerd u in het kort duidelijk te maken welke tandfracturen er kunnen voorkomen, hoe ernstig de gevolgen kunnen zijn en dat een op tijd en goed uitgevoerde behandeling zeer goed mogelijk en veelal succesvol is.
De hoektanden en scheurkiezen zijn voor de gezondheid van de hond van zeer groot belang. Wij willen nadrukkelijk wijzen op de functionele, doelmatige redenen om gebroken tanden en kiezen niet te verwaarlozen, aangezien dieren met een gezonde mondholte waarin een gezond gebit aanwezig is een langer - en beter - leven zal zijn beschoren. Het heeft zin er wat aan te doen.
A. W van Foreest, dierenarts
H. G. van Foreest, tandtechnica.