Hieronder staat een overzicht van de verschillende benamingen voor de tempo's met daarachter het aantal tikken per minuut waarmee deze overeenkomen. Merk op dat de aanduidingen naast op het tempo ook op het karakter van de muziek kunnen slaan. Merk ook op dat de gegeven metronoomcijfers achter de aanduidingen hieronder niet altijd exact gevolgd worden, maar slechts een groffe indicatie geven. Zo kan bijvoorbeeld soms 'allegretto' langzamer zijn dan 98, of 'lento' sneller dan 48.
| Tempo | Metronoomsnelheid | Beschrijving |
|---|
| De zeer langzame tempo's |
|---|
| Grave | Minder dan 40 | Grave betekent "ernstig", "drukkend". Het geeft dus niet alleen een tempo aan, zoals lento, maar vooral de uitdrukking waarmee gespeeld moet worden. |
|---|
| Lento | 40 - 48 | Letterlijk betekent het slepend. |
|---|
| Largo | 40 - 60 | Largo betekent "breed", wat voor bijvoorbeeld de strijkers wil zeggen dat zij breed en zeer langzaam en gedragen moeten strijken. |
|---|
| Adagio | 66 - 76 | Adagio geeft aan dat een muziekstuk in een langzaam, comfortabel tempo gespeeld moet worden. Letterlijk betekent het "gemakkelijk (ad agio)". |
|---|
| De matig langzame tempo's |
|---|
| Andante | 69 - 84 | Letterlijk betekent het rustig gaand. |
|---|
| Andantino | 76 - 90 | Voor 1800 was dit tempo iets langzamer dan andante, na 1800 is andantino iets sneller geworden dan andante. De aanduiding -ino betekent 'iets minder'. Wanneer men iets minder 'gaande' speelt is het langzamer, wanneer men iets minder 'rustig' speelt is het sneller dan andante. |
|---|
| De matig snelle tempo's |
|---|
| Allegretto | 98 - 120 | Allegretto betekent letterlijk "een beetje allegro", wat inhoudt dat allegretto iets minder snel, maar wel sierlijker is dan allegro. |
|---|
| Moderato | 108 - 120 | Moderato betekent "gematigd". Rustiger tempi dan 108 komen echter ook voor. Moderato slaat naast op het tempo tevens op het karakter van de muziek. Het wordt ook in een combinatie gebruikt, zoals "allegro moderato", dat dan wil zeggen "gematigd allegro". |
|---|
| De snelle tempo's |
|---|
| Allegro | 126 - 138 | Allegro is een waarmee het karakter van een muziekstuk wordt aangegeven: "vrolijk", "opgewekt" of "levendig". Een levendig stuk muziek impliceert een wat hoger tempo; langzaam en levendig sluiten elkaar ongeveer uit. |
|---|
| Vivace | 144 - 160 | Vivace betekent "levendig" en is sneller en energieker dan het allegro. Vivace slaat tevens op het karakter van de muziek, en wordt soms ten onrechte als een 'snel' tempo geïnterpreteerd. |
|---|
| Allegro vivace | 152 - 168 | Allegro vivace betekent "levendig" en is sneller en energieker dan vivace. |
|---|
| De zeer snelle tempo's |
|---|
| Allegro assai | 168 - 192 | Letterlijk betekent het "zeer levendig of snel". |
|---|
| Presto | 168 - 192 | Presto betekent "snel". Vaak wordt deze benaming gebruikt voor het laatste deel van een meerdelig stuk in de Westerse klassieke muziektraditie, dat dikwijls een snel karakter heeft. |
|---|
| Prestissimo | 200 - 208 | Prestissimo betekent "uiterst snel". |
|---|
Sommige begrippen worden in combinatie gebruikt, zoals molto en assai. Voorbeeld: assai presto, ofwel zeer snel; poco rallentando, ofwel een beetje vertragend.
| Accelerando (accel.) | versnellend |
|---|
| A tempo | terugkeer naar het tempo van voor de verandering |
|---|
| Animando | levendiger worden, licht versnellend |
|---|
| Assai | veel, zeer |
|---|
| Calando | afnemend in sterkte en snelheid |
|---|
| Molto | veel |
|---|
| Meno Mosso | minder beweeglijk, langzamer |
|---|
| Piu Mosso | beweeglijker, sneller |
|---|
| Rallentando (rall.) | vertragend |
|---|
| Rapido | snel, slaat meestal op een kleinere groep noten, men ziet ook wel rapidissimo of veloce. |
|---|
| Ritardando (rit.) | vertragend |
|---|
| Ritenuto | een beetje langzamer, dit is echter niet altijd een tempo aanduiding, maar kan ook een karakteraanduiding zijn (vgl. vertaling: 'teruggehouden') |
|---|
| Rubato | 'gestolen', het tempo binnen de maat kan evenwichtig en regelmatig vertragen en versnellen. |
|---|
| Tempo Primo | terugkeer naar het aanvankelijke tempo, meestal aan het begin van een nieuw gedeelte. |
|---|
Merk op dat er een nuanceverschil kan zijn in de uitgang van de term. De uitgang '-ando' geeft een proces weer over meerdere tonen (bijvoorbeeld: animando=levendiger worden), gedurende een bepaalde tijdspanne, terwijl de uitgang '-ato of -uto' meestal op een moment slaat (bijvoorbeeld animato=levendig zijn).