Aanhanger
Een aanhangwagen of aanhanger is een wagen die achter een voertuig kan worden gekoppeld aan de trekhaak. Voor kleine aanhangers van minder dan 750 kg inclusief laadvermogen heeft de bestuurder van de auto geen apart rijbewijs nodig. Voor ieder soort vervoer is er een speciale aanhanger beschikbaar, zo hebben bijvoorbeeld plateauwagens een vlakke laadvloer zonder opstaande randen.
Afmetingen
Aanhangwagens mogen niet langer zijn dan 12 meter. De hoogte mag maximaal 4 meter en de breedte 2,55 meter bedragen (beide inclusief lading). Op onverharde wegen geldt een maximale breedte van 2.20 meter. Auto en aanhanger mogen samen niet langer zijn dan 18 meter.
Koppeling
Trekhaak
Trekhaken voor personenauto's zijn gestandaardiseerd wat betreft de wijze van aankoppelen. Het is daardoor mogelijk een willekeurige aanhangwagen achter een auto te koppelen. De constructie van de trekhaak verschilt echter per auto: het is niet mogelijk een willekeurige trekhaak aan een auto van een bepaald type te monteren.
Het balvormige uiteinde noemt men de kogel, die in combinatie met het getrokken deel een maximum aan vrijheidsgraden geeft. Buiten Noord-Amerika, ook in Nederland, is de ISO kogel met een diameter van 50 mm het meest gangbaar. Er bestaan ook kogels met een andere diameter. De kogel wordt soms met een kunststof kapje (of een kapotte tennisbal) afgedekt als hij niet in gebruik is.
Soms wordt de kentekenplaat door de trekhaak afgedekt. In dat geval moet de kentekenplaat (en de verlichting ervan) verplaatst worden. Vaak ook is het mogelijk de kogel van de trekhaak of de volledige haak te verwijderen. Dit is vaak een in en uitschuifbaar systeem en met behulp van een sleutel en een draaiknop of hendel waarmee enkel de gemonteerde haak uit de vastgemonteerde constructie wordt geschoven. Dan zijn meestal alleen het stopcontact en het haakgat nog te zien.
De trekhaak dient te zijn voorzien van gestandaardiseerde contactdoos voor de aansluiting van de verlichting. Traditioneel is het de 7 polige connector volgens ISO 1724 en DIN 72577, inmiddels is er de 13 polige connector (ook wel bekend als de Jaeger-connector) volgens ISO 11446 en DIN V-72570.
Er bestaat ook een type dat zowel een pin als kogel koppeling heeft.
Koppeling
Hulpkoppeling
Gebruiken we geen fietsen drager dan moeten we een hulpkoppeling plaatsen, anders kan de houder van de fietsendrager gebruikt worden.
Voor ongeremde aanhangers moeten we een van de onderstaande modellen gebruiken en de kabellus hier op aansluiten.
Het linker model dient horizontal of vertical met de haken naar beneden gemonteerd te worden. De ruimte tussen de haken dient voldoende te zijn om de stalkabel van de ongeremde aanhanger er tussen te laten. Eventueel sluitringen aan deze kant toevoegen.
Het rechter model dient zo gemonteerd te worden dat de opening naar de auto wijst en naar beneden hangt.
Op een ongeremde aanhanger zit een beugel op de dissle met een staaldraad lus, welke vervangen kan worden indien beschadigd.
Handrem breekkabel
Deze verbindingskabel (trekhaak/aanhanger) trekt in het geval de aanhanger van de kogel schiet de handrem aan en breekt hierna.
De juiste manier om deze kabel te bevestigen.
Reflectoren
Aan de achterzijde van elke aanhangwagen moeten twee rode retroreflectoren aangebracht zijn. De retroreflectoren kunnen onderdeel uitmaken van de verlichtingsarmaturen. Verder is het toegestaan extra rode retroreflectoren aan de achterzijde van de aanhangwagen aan te brengen. De vorm is niet wettelijk voorgeschreven. Meestal worden de lengte driehoeken gebruikt. Als in de verlichtingsarmaturen geen retroreflectoren aanwezig zijn moeten er twee rode retroreflectoren aangebracht worden. De vorm daarvan is niet bepaald.
- Twee witte reflectoren aan de voorzijde indien de aanhangwagen niet breder is dan 1,60 m.
- Niet-driehoekige ambergele reflectoren aan elke zijkant van het voertuig (maximaal 3 m h.o.h. en minstens een op maximaal 1 m van de achterzijde).
De reflectoren mogen zich niet lager dan 0,35 m en niet hoger dan 0,90 m bevinden, gerekend vanaf het wegdek.
Electrische verbindingen
Verlichting
- Twee wit licht uitstralende stadslichten aan de voorzijde als de aanhangwagen breder is dan 1,60 m
- Twee richtingaanwijzers aan de achterzijde
- Twee rode achterlichten
- Twee rode remlichten
- Witte kentekenplaatverlichting
Voor aanhangwagens met een toegestane maximum massa van meer dan 750 kg (eigen gewicht plus belading) geldt bovendien de verplichting van:
- Twee witte markeringslichten aan de voorzijde en twee rode aan de achterzijde als de wagen breder is dan 2,10 m.
- Zijmarkeringslichten indien de aanhangwagen langer is dan 6 m.
Waarschuwing
Sommige autos hebben een lamp controlle systeem voor de achterlampen en remlicht. Gebruikt u een aanhanger dan dient de stroom voor de controlle unit afgetapte te worden en niet op de lampen. De sensors kunnen overbelast worden of er onstaan verkeerde meldingen door onbalans tussen links en rechts.
In moderne wagens kunt u ook de trekhaak via dit systeem laten werken. Neem contact hierover op met de dealer of trekhaak verkoper. Enkele merken hebben aansluitsets voor aanhangers.
Advies
Als u een trekhaak op de auto monteer, gebruik dan een 13 polige Jaeger stopcontact en sluit alles aan. De constante en geschakelde voeding mag u achterwegen laten. Deze zijn alleen voor een caravan nodig.
Moet u het stopcontact vervangen, bouw dan ook de zaak om naar 13 polig. Dit is wel extra werk maar is toekomst bestendig. Schaf eventueel een verloop stekker naar 7-polig aan voor leen aanhangers.
Heeft uw caravan een Multicon west stekker, vervang deze dan voor een Jaeger stekker. De standaard is nu Jaeger.
Pen 5 en 7 NOOIT op de aanhanger met elkaar verbinden maar als gescheide systemen beschouwen. Dit is gedaan voor parkeerlicht waarbij maar een zijde wordt verlicht en er geen dashboard verlichting is. Inschakelen wordt gedaan met de richtingaanwijzer schakelaar.
Ook pen 3, 11 en 13 NIET met elkaar doorverbinden. We hebben drie circuits met een eigen massa draad. Deze worden in de auto op het chassis geschroefd. Het chassis van de aanhanger mag niet met de massa draden van het trekkend voertuig verbonden te worden. De verlichting wel aan de massadraad verbinden, dus niet retour via het chassis.
7-polige aanhanger connector type 12N / ISO 1724
| Pen | Code | Functie | Draad kleur | Ader doorsnede |
|---|---|---|---|---|
| 1 | L | Richtingaanwijzer links | Geel | 1,5 |
| 2 | 54G | Mist achterlicht | Blauw | 1,5 |
| 3 | 31 | Massa | Wit | 2,5 |
| 4 | R | Richtingaanwijzer rechts | Groen | 1,5 |
| 5 | 58R | Verlichting rechts + nummerplaat | Bruin | 1,5 |
| 6 | 54 | Remlichten | Rood | 1,5 |
| 7 | 58L | Verlichting links | Zwart | 1,5 |
| Extra pool (optioneel) | ||||
| 8 / 2a | Mistlamp naar verlichting via schakelaar | n.v.t. | 1,5 | |
De nummers met witte achtergrond zijn female contacten in het stopcontact. De overige 3 zijn male.
13-polige aanhanger connector ISO 11446
Wanneer u 12 volt voeding nodig heeft is het advies om over te stappen naar een 13 polige aansluiting, simpelweg omdat bij een correcte aansluiting van het 7 polige systeem, d.w.z. inclusief het mistachterlicht, geen aansluitpunt meer over is.
Door middel van een verloopstekker van 13 naar 7 polig kan bijvoorbeeld een aanhanger of fietsendrager met en 7 polige stekker simpel aangesloten worden op de 13 polige Jaegeraansluiting.
Het gebruik van Multicon (Feder) en Multicon West wordt afgeraden. Indien de aanhanger een metalen 7 polige stekker heeft geeft dat sluiting. Deze zijn ook uit de regelgeving verdwenen.
ISO 11446:2004 specificeert een 13-polige elektrische connector tussen trekkende en getrokken voertuigen met een 12 volt elektrisch systeem. Deze werd in 1987 ontwikkeld door Erich Jaeger ter vervanging van oudere 7-polige stekkers.
De Jaeger stekker is een 13 polige stekker die niet uitwisselbaar is met de andere stekkers. Zo langzamerhand is deze van oorsprong Duitse aansluiting de nieuwe 'standaard' geworden voor auto's en caravans (DIN norm). Bij het aansluiten draait u het omhulsel van de stekker een kwart slag (bajonetsluiting) waardoor de stekker stevig vast zit.
Ook wordt in de NEN 1010:2007 + C1:2008 bijlage 721B.55.2.6 deze connector benoemd.
Heeft u een 13 polig stopcontact koop dan ook een verloopstekker. Huuraanhangers zijn meestal voorzien van 7-polige connectors.
Schroef deze stekkers ook op uw aanhanger(s) en fietsendrager met lichtbalk.
| Pen | Code | Functie | Kleur | Ader doorsnede |
|---|---|---|---|---|
| 1 | L | Richtingaanwijzer links | Geel | 1,5 |
| 2 | 54G | Mist achterlicht van schakelaar | Blauw | 1,5 |
| 3 | 31 | Massa (voor contact 1 t/m 8) | Wit | 2,5 |
| 4 | R | Richtingaanwijzer rechts | Groen | 1,5 |
| 5 | 58R | Verlichting rechts + nummerplaat | Bruin | 1,5 |
| 6 | 54 | Remlichten | Rood | 1,5 |
| 7 | 58L | Verlichting links | Zwart | 1,5 |
| 8 | Achteruitrijlampen | Roze | 1,5 | |
| 9 | +30 | Permanente stroomdraad (tbv binnenverlichting) | Oranje | 2,5 |
| 10 | +15 | Plus geschakeld via contactslot (tbv koelkast) | Donkergrijs | 2,5 |
| 11 | Massa voor 10 | Wit / Zwart | 2,5 | |
| 12 | Vrij | Lichtgrijs | Verschillend | |
| 13 | Massa voor 9 | Wit / Rood | 2,5 | |
| Extra pool (optioneel) | ||||
| 14 / 2a | Mistlamp naar verlichting via schakelaar | n.v.t. | 1,5 | |
Aderkleuren voor de aanhangerkabel.
Wanneer past het?
| Auto | Aanhanger | Past het? |
|---|---|---|
| 7-polige | 7-polige stekker | ja |
| Jaeger | nee, wel met verloop* | |
| Multicon (Feder) | ja* | |
| Multicon WeST | ja* | |
| Jaeger | 7-polige stekker | nee, wel met verloop |
| Jaeger | ja | |
| Multicon (Feder) | nee, wel met verloop | |
| Multicon WeST | nee, wel met verloop | |
| Multicon (Feder) | 7-polige stekker | ja, mits de stekker niet van metaal is |
| Jaeger | nee, wel met verloop | |
| Multicon (Feder) | ja | |
| Multicon WeST | nee, wel met verloop | |
| Multicon WeST | 7-polige stekker | ja, mits de stekker niet van metaal is |
| Jaeger | nee, wel met verloop | |
| Multicon (Feder) | ja** | |
| Multicon WeST | ja |
* Past in de meeste gevallen, maar als de auto een constante stroomdraad heeft, let dan op dat niet het mistlicht permanent brandt. De koelkast en permanente stroom in de caravan werken niet. Op caravans na 31 december 2012 moet een achteruitrijlamp werken en dat lukt niet met een 7-polige aansluiting!
** Past maar is niet aan te raden (gebruik een verloop).
Mistachterlicht
Vanaf 1 juli 2006 moeten alle aanhangwagens met een totaal toegestaan gewicht tot 750 kg voorzien zijn van een mistachterlicht. En aanhangwagens met een totaal toegstaan gewicht van meer dan 750 kg, die na 31 december 1997 in Nederland in gebruik zijn genomen.
Bij gebruik van een aanhanger dient het mistachterlicht van de trekkende auto uitgeschakeld te worden zodat alleen de lamp op de aanhanger brand. Het mistachterlicht van de trekkende auto verblind u dan niet.
Het aansluiten gaat als volgt:
- Knip de draad naar het mistachterlicht door.
- De draad die naar de schakelaar loopt dient op pin 2 aangesloten te worden.
- De draad die naar de lamp gaat dient op pin 8/14/2a aangesloten te worden.
Als er geen stekker in het stopcontact zit zal het misterachterlicht op de auto branden als deze wordt ingeschakeld. Met aanhanger zal het licht op de auto niet branden maar op de aanhanger.
Heeft u constante spanning nodig voor een caravan dan dient u een 13 polige stekker en stopcontact te gebruiken. Indien u een aanhanger leent/huurt weet u zeker dat het mistachterlicht op de aanhanger niet gaat branden.
Achteruitrijlampen
Met ingang van 10 juli 2011 moeten aanhangwagens zijn voorzien van achteruitrijverlichting in combinatie met een 13-polige Jaeger stekker. Dit geldt voor nieuwe aanhangwagens met kenteken die nog niet op naam staan. Bij aanhangwagens tot 6 meter is 1 achteruitrijlamp verplicht en 1 extra toegestaan. Bij aanhangwagens van meer dan 6 meter zijn 2 achteruitrijlampen verplicht en 2 extra toegestaan.
Inpluggen van de stekker
Het inpluggen van de stekker in de stekkerdoos van de auto is bij 7 en 13 polige stekker verschillend. Een 7 polige stekker kan heel simpel op maar een manier ingeplugd worden. Kijk hierbij goed naar een kleine inham, die aan de onderkant van de stekker zit. Bij een 13 polige stekker is het wat lastiger. Deze moet in de stekkerdoos gedraaid worden. De stekker bevat aan de onderkant een klein blokje, wat alleen maar aan de onderkant van de stekkerdoos ingestoken kan worden. Hierbij wijst het vlak wat op de 13 polige stekker zit naar links. Vervolgens kan de stekker in de stekkerdoos worden gedraaid door een kwartslag met de klok mee te draaien.
Conclusie
Om zeker te zijn monteer op de auto een Jaeger stopcontact en voorzie al uw aanhangers van Jaeger stekkers.
Verloop stekkers
Bij huuraanhangers worden vaak kabels met 7-polige stekkers geleverd die van metaal zijn. Een verloop naar Multicom West of Feder is dan aan te raden als deze op de auto zijn geplaatst.
De verloopstekker na gebruik altijd te verwijderen. Als u deze erin laat zitten zal het mistachterlicht van uw auto niet werken omdat de verloop deze uitschakeld.
Verloop stekker voor 13 polig Jeager naar 7 polig.
Stekker tester
Om de werking van de stekkers en stopcontacten te controleren wordt een stekkertester gebruikt.
Er zijn testers voor 7- en 13-polige stopcontacten en stekkers.
Links
- Achteruit rijden met een aanhangwagen
- Wat is de juiste trekhaakhoogte voor een aanhangwagen?
- Kennisbank
- Handrembreekkabel
- Caravanspiegels
- Hoeveel mag je op de trekhaak meenemen?
- ISO standards for trailer connectors
- ISO 11446 - The JAEGER system
- ISO 11446:2004: de standaard voor 13-polige elektrische connectors tussen trekkende en getrokken voertuigen