Anti-lispel schakeling voor FM
Kwaliteitsbewuste FM-luisteraars zal het ongetwijfeld wel eens opgevallen zijn, dat bij stereo-ontvangst van zenders die overigens goed worden ontvangen, als bijgeluid een soort gelispel hoorbaar is, ook bij correcte afstemming en bij gebruik van een goede antenne. In Engeland spreken ze van "birdies" (vogeltjes of vogelgesjilp). Dat ontstaat op een ingewikkelde wijze door menging van signalen en de harmonischen van signalen, met als resultaat frequenties die als hoge tonen (gesjilp) hoorbaar worden.
De remedie is - in de meeste gevallen voor 100% - het opnemen tussen de afstemeenheid en de decoder van een effectief filter dat de hoge frequenties boven ca 40.000 Hz afsnijdt. De genoemde signalen en harmonischen zullen dan zeker niet de decoder bereiken en de hoorbare mengfrequenties kunnen dus niet ontstaan. Zo'n filter is aangegeven in afb. 1. Het is een actief filter, opgebouwd uit twee transistors BC 549 B, die een scherpe afval geven boven ca 40.000 Hz. Een wat gevorderde hobbyist zal er niet tegenop zien deze schakeling op een stukje Montaflex of iets dergelijks te bouwen. De opstelling is niet kritisch. Voor de inbouw is het echter gemakkelijk als het filter zo klein mogelijk wordt gehouden.
Bij toepassing tussen de afstemeenheid NL 1320 en de bijpassende decoder NL 1303 moet in de bedrading van de NL 1320 iets gewijzigd worden. Het koperspoor dat de verbinding vormt tussen knooppunt R29/ C21 en punt 4 van de decoder moet onder C21 onderbroken worden, zie afb. 5. Dit kan gebeuren door met de punt van een scherp mesje of de punt van een schaar het koper over minstens enkele millimeters weg te krabben.
Afb. 1. Schema anti-lispelschakeling
De ingang van de anti-lispelschakeling wordt dan aangesloten op het knooppunt R29/C21 in NL 1320 en de uitgang van deze schakeling op het restant koperspoor waar punt 4 van de decoder contact mee maakt. Houd deze twee aansluitingen zo kort mogelijk en gebruik afgeschermd snoer waarvan de afscherming zowel aan het massaspoor langs de rand van NL 1320 als aan de min van de anti-lispelschakeling wordt verbonden. Verder behoeft dan alleen nog de plus van deze schakeling verbonden te worden met de plus van NL 1320 (knooppunt R3o/C23). De afregeling van afstemeenheid en decoder wordt door deze toevoeging niet beïnvloed.