Rob's web

NAVTEX-ontvanger

"NAVTEX" is een internationale maritieme service (voor de zeescheepvaart dus) die via telex berichtgeving verzorgt over de weersomstandigheden, ijsbergen, defekte lichtboeien, marineoefeningen, etc., etc. Deze informatie wordt op de vaste frekwentie van 518 kHz de ether in gestuurd in de vorm van "Fector" - een systeem waarbij de test tweemaal wordt uitgezonden, met een bepaalde afstand tussen het eerste karakter en de herhaling. Met behulp van een speciale, op de boord-ontvanger aan te sluiten, (computer-)dekoder wordt de Fectorinformatie altijd foutloos ontvangen - en dit geheel automatisch, dus zonder dat er heen en weer gezonden hoeft te worden. De ontvanger hoeft derhalve niet voortdurend bemand te blijven, hetgeen een groot voordeel is natuurlijk.

Er is echter ook een "maar". De meeste bezitters van een NAVTEX-dekoder - of nu zeelui of DX'ers - zullen daar inmiddels wel achter zijn. Wanneer men voortdurend op de hoogte wil blijven van de NAVTEX-uitzendingen, dan is de boordontvanger kontinu bezet. En omdat men nu eenmaal ook graag eens wat anders wil doen met die ontvanger dan het monitoren van een enkele frekwentie, krijgt het gros van de dekoderbezitters als regel snel behoefte aan een extra-ontvanger. Die tweede ontvanger kan dan "vast" aan de dekoder worden gekoppeld, zodat de normale ontvanger weer vrij komt voor andere zaken.

Gezien het feit dat het NAVTEX gebeuren zich, zoals gezegd, slechts op een frekwentie (518 kHz) afspeelt, hoeft die extra-ontvanger geen komplete kommunikatie-ontvanger te zijn. En omdat het hier bovendien uitsluitend FSK-signalen betreft, kan de opzet van een dergelijke ontvanger echt heel simpel blijven. Bijgaand schema illustreert dat.

Fig 1
Figuur 1.

Het geheel is opgebouwd rond een IC TCA440. De AGC uit dit IC is niet gebruikt, omdat voor FSK-signalen de MF-versterker vanwege zijn interne symmetrie eveneens een prima begrenzer vormt. Ook de interne oscillator van het IC wordt niet als zodanig gebruikt; in plaats daarvan is een "losse" kristaloscillator (T1) op 5185 kHz toegepast, gevolgd door een 10-deler (IC2). De exakte waarde van het kristal hangt af van de frekwentie die aan de dekoder moet worden toegevoerd. Met trimmer C3 kan de frekwentie enkele kHz worden gevarieerd; voor de uitgangsfrekwentie komt dat dus neer op enkele honderden Hz. Voor de rest volgt de schakeling het bekende TCA440-recept: simpel, gemakkelijk na te bouwen en geen moeilijke onderdelen. Voor L2, L3 en L4 kunnen standaard-smoorspoeltjes worden gebruikt, L1 bestaat uit 6 windingen 0,3 mm CuL draad op een ferrietkraaltje.

De gevoeligheid van het ontvangertje is heel behoorlijk (enkele µV) en de NAVTEX-informatie zal er waarschijnlijk overal probleemloos uitrollen. De afregeling is een simpele aangelegenheid: De beide ingangstrimmers (C1 en C2) worden op maximale ontvangststerkte ingesteld, waarna oscillatortrimmer C3 wordt verdraaid tot de uitgangsfrekwentie van de ontvanger de juiste waarde heeft voor de gebruikte dekoder. Het kristal dient geschikt te zijn voor parallelresonantie met een parallelkapaciteit van 30 pF. De stroomopname bedraagt minder dan 10 mA en is daarmee zeer bescheiden te noemen. De voedingsspanning mag liggen tussen 4 en 15V. Nog een laatste - wellicht overbodige - opmerking. Het staat DX'ers natuurlijk vrij om deze ontvanger ook voor andere doeleinden te gebruiken - het is namelijk een fluitje van een cent om de schakeling voor andere ontvangstfrekwenties geschikt te maken.