Kurkuma
Curcuma longa
Kurkuma (Curcuma longa) is de plant waaruit het specerij kurkuma of koenjit gewonnen wordt. Het merendeel van de kurkuma-oogst komt uit India. De plant is verwant aan de plant waaruit Gember gewonnen wordt. Van de plant of onderdelen daarvan wordt gezegd dat deze goed zijn in de bestrijding van Alzheimer.
Kurkuma.
Kurkuma wordt gewonnen uit de wortel. Uit de wortelstok wordt ook de kleurstof curcumine bereid die als kleurstof E100 is toegestaan in levensmiddelen.
Koenjit (kunyit) is de van oorsprong Maleise naam van de specerij. Het wordt gemaakt van de wortel van de plant. Het is een vast bestanddeel van kerriepoeder (curry) en geeft hieraan zijn gele kleur (die ook de bijnaam Indische saffraan verklaart). De specerij is mild bitter van smaak.
Kurkuma heeft een zeer duidelijk aroma. Het is een van de meest gebruikte ingrediënten in currygerechten en zorgt voor smaak en kleur.
Gemalen kurkuma is vooral een gele kleurstof om andere kruiden en gerechten te kleuren. Het wordt bijvoorbeeld wel aan rijst toegevoegd om deze een gele kleur te geven. Het kruid wordt ook veel gebruikt in de fusion keuken.
Papier dat in een oplossing met kurkuma gedrenkt en vervolgens gedroogd is, wordt wel als reagens gebruikt om de aanwezigheid van een base (alkali) aan te tonen. Het krijgt bij aanwezigheid van alkalische stoffen een bruinrode kleur. Het omslagpunt ligt ongeveer bij een pH van 8-9.
Medicijn
Kurkumapoeder wordt in India traditioneel gebruikt voor de behandeling van wondjes en schrammen.
Kurkuma wordt in Azië niet alleen gebruikt om rijst mee te kleuren, maar wordt ook verondersteld te werken als medicijn tegen allerlei ziektes, zoals trombose en hersenaandoeningen waaronder de ziekte van Alzheimer en Parkinson.
Onderzoek aan de Rhodes universiteit in Zuid-Afrika heeft wel de werking van het kruid bevestigd in de binding van zware metalen. Sheril Daniel deed er onderzoek naar curcumine, een van de drie ontstekingsremmende stoffen die veel in geelwortel voorkomen. Hij constateerde bij ratten dat curcumine de hersens beschermt tegen beschadiging door cyanide, lood en cadmium. Het stofje bindt zich aan deze giftige verbindingen voordat die schade kunnen toebrengen in de hersenen. Daniel denkt dat door het veelvuldige gebruik van koenjit in Indiase gerechten Alzheimer in India nauwelijks voorkomt.
Waarom is geelwortel zo goed? Ten eerste omdat het een zeer sterke anti-oxidant is dus grote opruimer van vrije radicalen (schadelijke stoffen), een goede reiniger van je bloed (bijv bij huidproblemen), stimulering van galproductie waarmee je rommel uit de lever afvoert, een sloper van kankercellen, een remmer van Alzheimer etc etc.
Normale geelwortel bevat ongeveer 5% curcumiden.
Curcuma Longa, curcuma rhizoma, curcuminoiden
De lever is de reiniger van je bloed en bij problemen met het functioneren kan dit zich onder andere tonen in de vorm van chronische vermoeidheid. Dit kan door een virus zijn veroorzaak (Pfeiffer), maar ook door grote hoeveelheden toxines (alcohol, chemicaliën) en chronische ontstekingen. Ook medicatie en overdaad aan fructose kunnen een belangrijke aanjager van leverproblemen zijn.
Planten die gunstig zijn voor de lever zijn onder andere geelwortel en mariadistel. De lever is niet alleen een belangrijke reiniger van je bloed maar speelt een cruciale rol bij de aanmaak van enzymen (samen met de alvleesklier), cholesterol, gal en het bekende Q10 enzym (belangrijke voor de energie productie in je cellen).
Grofweg zijn de verstoringen van de leverfunctie onder te verdelen in 3 gebieden:
1) Pre-hepatisch: een storing die gelegen is voor de lever (poortader)
Voorbeelden: hoge toxine belasting waardoor het aanbod voor verwerking hiervan voor de lever te groot is, verstoring in de bloedtoevoer naar de lever toe (zelden)
2) Intrahepatisch: een storing die gelegen is in de lever en levercellen zelf
Voorbeelden: verstoorde levercelfunctie, vaak door chemische beschadiging (sommige medicijnen, alcohol, virusinfecties), leververvetting, levercirrose
3) Posthepatisch: een storing die gelegen is na de lever
Voorbeelden: galgangobstructie door galstenen, zowel in de grote als in de kleinere Galwegen
Leverstoornissen zijn vaak moeilijk vast te stellen, omdat de klachten die bij milde en matige stoornissen ontstaan vaak niet-specifiek zijn. Lichte stoornissen zijn vaak ook niet met het standaard bloedonderzoek vast te stellen. De lever heeft een enorme overcapaciteit, dus voordat er werkelijk (onomkeerbare) problemen ontstaan kunnen aanvullende onderzoeken (bloedonderzoek, echo-onderzoek of MRI scans) nog 'normaal' zijn.
Preventie is van belang
Hoe gezond je ook probeert of denkt te leven, je ontkomt er niet aan dat er schade optreedt aan de lever. Dagelijks komen vanuit de voeding vele verontreinigingen binnen in de vorm van additieven, bestrijdingsmiddelen, moeilijk afbreekbare suikerverbindingen etc. De lever en de hierin aanwezige enzymen zijn niet in staat om al deze relatief 'nieuwe' chemische stoffen adequaat af te breken of aan gal te binden. Dit kan leiden tot schade aan de levercellen zelf, of zorgt ervoor dat deze stoffen uiteindelijk in bindweefsel of vetweefsel opgeslagen worden.
Van belang is om de lever te ondersteunen in haar taken. Enerzijds kan dit door goede voedingsmiddelen te gebruiken, maar in het algemeen ontkom je er niet aan dat ook hier schadelijke stoffen in aanwezig zijn. De manier om ervoor te zorgen dat de lever goed ondersteund wordt is door gebruik te maken van die stoffen, die bekend staan om hun gunstige werking.
Curcuma longa is de plant waaruit de werkzame bestanddelen, de zogeheten curcuminoiden gehaald worden. Het zijn uitsluitend deze biologisch actieve stoffen die de functie uitoefenen, deze rest van de bestanddelen van de plant zijn niet effectief. Deze curcuminoiden hebben verschillende functies:
- sterk anti oxidatief: ORAC waarde 159277 per 100 gram (ter vergelijk: sinaasappel slechts 1819 !)
- anti mycotische werking: schimmeldodend (darmen)
- stimuleert de afgifte van gal en galproductie post hepatische werking
Van belang is te kiezen voor een gestandaardiseerd extract, omdat dan alleen bekend is hoeveel van de werkzame stof (curcuminoiden) aanwezig is. Een tweede belangrijk punt is om te kiezen voor een afgifte via een capsule. De maagwand is gevoelig voor de werkzame stof, en dit kan maagklachten opleveren. Daarnaast is het zo dat het maagzuur de werking van een groot deel van de actieve stoffen opheft. Het vermoeden bestaat dat deze gecombineerde werking voor het krachtige effect van het middel zorgt. De wijze waarop de werking op bijvoorbeeld het tegengaan van nieuwvormingen tot stand komt, is (nog) niet opgehelderd. Mogelijk is dat de schimmeldodende werking een van de schakels is, maar ook de immuniteitsverbeterende werking kan hierop van invloed zijn.
Geelwortel als modern geneesmiddel
Curcuma is in de eerste plaats een goed middel bij gebrek aan eetlust, slechte vertering en zelfs maagzweren. Verschillende onderzoeken ondersteunen de praktijkervaringen van vele artsen en fytotherapeuten voor het gebruik van Geelwortel bij gewrichtsontstekingen. Curcuma vermindert de gewrichtstijfheid, de zwelling en pijn bij reumatoïde arthritis. Merkwaardig en hoopgevend is de mogelijk werking tegen Alzheimer. In streken waar veel geelwortel gebruikt wordt komt de ziekte van Alzheimer veel minder voor. Onderzoekers deden proeven met ratten die een dieet kregen waaraan curcumine, het hoofdbestanddeel in geelwortel, was toegevoegd. Bij deze ratten werd een verminderde concentratie van de stof die de hersenen van Alzheimerpatiënten als het ware verstopt, het beta-amyloid, en een verminderd verlies aan eiwitten in de hersenen vastgesteld. Ook bleken deze ratten een betere geheugenfunctie te behouden. De onderzoekers vermoeden dat curcumine een anti-oxyderend en ontstekingsremmend effect heeft. Wie vaak kerrieschotels eet, zou minder kans maken op Alzheimer, zeggen die Amerikaanse onderzoekers op de jaarvergadering van de Society for Neuroscience in San Diego, California.
Budget superfoods
Wist je dat geelwortel pas echt effectief in het lichaam zijn werk kan doen in combinatie met zwarte peper en olijfolie of lijnzaadolie?
Meng dan een 1/4 theelepel geelwortel met een royale snuf gemalen zwarte peper en voeg daar een theelepel van de olie bij. Even goed mengen. De hoeveelheden kunnen natuurlijk in dezelfde verhouding worden aangepast. Dit mengsel kan op het bord aan een maaltijd worden toegevoegd, het smaakt o.a. goed bij groenteschotels met rijst e.d. Het mengsel vooral niet verhitten. Mensen die niet zo van een bittere smaak houden, kunnen een paar druppeltjes agavesiroop of honing toevoegen.
Eten tegen kanker
De tip is dat tomaten-groentensap met een theelepel kurmkumapoeder en een snufje zwarte peper een goede combinatie is om te drinken. Kurkuma bevat fytochemicalien die kanker helpen bestrijden en de zwarte peper bevat peperine dat ervoor zorgt dat de kurkuma veel beter wordt opgenomen(1000x). Het tomatensap bevat ook nog wat lycopeen. Kurkumapoeder (geelwortel) kun je gewoon kopen bij een turkse winkel maar ook meestal bij een natuurwinkel.