Rob's web

Een zelfbouw W3DZZ antenne

De W3DZZ antenne is een vijf-banden dipool en geniet, zoals U bij het luisteren op de banden kuat waarnemen, grote populariteit. Speciaal op de 80 en 40 meter band zijn de resultaten uitstekend. De antenne heeft in iedere dipoolhelft een 'trap' (resonantiekring) opgenomen, waardoor o. a. de totale lengte van de antenne kleiner is dan een halve golf dipool voor 80 meter t. w. + 33,4 meter voor de W3DZZ en + 38,5 meter voor een halve golf dipool.

Het is ook mogelijk de antenne als een 'inverted-vee' (omgekeerde V) te laten werken. De kwaliteiten hiervan zijn, dat er meer signaal onder lage opstralingshoek wordt afgestraald bij 80 en 40 meter. Voor de andere banden had het tot gevolg, dat de zaak verslechterde. Het voordeel van een 'inverted-vee' antenne is duidelijk: er is slechts edn hoog bevestigingspunt nodig!

Het geheel wordt gevoed met een 75 ohm kabel bij horizontale toestand en met 50 ohm bij een 'inverted-vee' opzet.

De symmetrische antenne kan eventueel rechtstreeks met een coaxkabel (asymmetrisch) worden gevoed. Voor wat betreft de impedantie sluit e. e. a. wel aan, maar de coax-mantel straalt dan mee. Dit verstoort het stralingsdiagram en stoot energie via de kabel af. Dit kan BCI en/of TVI bevorderen! Het voeden via een balun (een 1:1 trafo van 50/75 ohm asymmetrisch naar 50/75 ohm symmetrisch) is wenselijk om de eerder beschreven nare effecten te vermijden.

We zullen trachten te beschrijven hoe een dergelijke antenne eventueel zelf is te bouwen en af te regelen.

De werking

De antenne bevat in iedere helft een 'trap' welke resoneert op 7050 kHz. Deze afgestemde kring werkt op zijn resonantiefrequentie als een isolator; op een lagere frequentie (inductief) als een verlengspoel en op een hogere frequentie (capacitief) als een verkortingscondensator. Van dit verschijnsel wordt hier dankbaar gebruik gemaakt. De werking is als volgt (het principe vindt u afgebeeld in figuur 1):

Fig 1
Fig. 1.

De traps

De traps kunnen vrij eenvoudig op verschillende wijze zelf worden gemaakt. W1ILV beschreef onlangs in C9-Magazine hoe hij een keramische spoelvorm uit een tuning-unit met 14 windingen draad bewikkelde en als condensator een stuk coaxkabel (39 inch RG59U) gebruikte welke hij enkele keren door deze spoelvorm haalde.

Ik vind deze uitvoering erg zwaar en moeilijk tegen weersinvloeden (luchtverontreiniging) te beschermen. In de commerciEle traps wordt de trap gevormd door een langgerekte polystyrol kunststof spoelvorm met een metalen bus er omheen, welke als luchtcondensator werkt. Zelf heb ik het weer anders gemaakt.

Van hard plastic of nog beter polyester dan wel nylon, worden twee kokers met deksels gedraaid zoals in figuur 2 is aangegeven. Het 25 mm gat is athankelijk van de maten van de voorhanden zijnde keramische condensatoren van 50 pF - 3000 Volt.

Fig 2
Fig. 2.

Indien er een groef in de buitenkant van de koker wordt gedraaid dan is dat bijzonder handig voor het wikkelen van de spoel. De spatie is gelijk aan de draaddikte. Aan beide aansluitingen van de condensatoren worden zodanig twee dikke 3 mm koperdraden gesoldeerd, dat de trek van de antenne straks niet op deze condensatoren komt te staan. De condensatoren gaan nu in de kokers en de deksels worden er met goede (twee -componenten) lijm opgelijmd; zie figuur 3.

Fig 3
Fig. 3.

Hierna worden 23 windingen van 1,5 mm dik wikkeldraad strak op de kokers gewikkeld met een spatie van den draaddikte. We zetten eerst den kant goed vast en solderen dit door. Het andere eind wordt nu stevig om de draad van de condensator geslagen - nog niet vastsolderen.

Nu moet de trap eerst zo nauwkeurig mogelijk (met behulp van de griddipper) op de juiste frequentie worden gebracht. De frequentie van de trap ligt midden in de 40 meterband, dus is 7050 kHz.

Door steeds voorzichtig een stukje van de spoel of te halen, wordt het geheel zuiver op deze frequentie gebracht. Is dit gebeurd, dan wordt ook deze kant goed doorge - soldeerd.

Om de traps tegen weersinvloeden te beschermen kunnen ze in een dunne passende plastic koker of krimpkous worden gestopt waarna het geheel met kunsthars i. o. d. wordt volgegoten. Ook kunnen de traps goed met een kunsthars worden ingesmeerd. Tenslotte worden de nog te lange dikke koperdraden ingekort en van een oog voorzien, waarna ze in de antenne kunnen worden opgenomen.

De afregeling van de antenne

De afregeling geschiedt als volgt. Er wordt eerst een normale 40 meter dipool opgebouwd welke met een coaxkabel wordt gevoed (tweemaal ± 10.06 meter). Op de bekende wijze wordt de antenne in resonantie gebracht. De resonantiefrequentie is wat afhankelijk van de omgeving en de hoogte waarop de antenne is opgehangen. Wanner dit voor elkaar is worden beide eind-isolatoren van de antenne verwijderd en vervangen door beide zelfgemaakte traps. Hiema wordt de antenne aan beide zijden verlengd met ±6,60 meter. Nu wordt de 80 meter band in resonantie gebracht op de frequentie die wordt gewenst. Neem om te beginnen de 6,60 meter iets langer. We gaan nu verkorten totdat deze werkfrequentie wordt bereikt.

Hiema moet de antenne klaar zijn. Hopelijk zult u ook net zoveel plezier aan de W3DZZ antenne beleven als PA0HBO, Henny Bouwma.