Een complete zendervoeding voor de smalle- hambeurs
Voor een 100 Watt zender of transceiver zijn meestal de volgende spanningen nodig: 6,3V bij 5A; 250V bij 100 mA; 700V bij 200 mA; 200V bij 50 mA voor de schermroosters van de eindtrap en tenslotte - 100V bij lage stroom voor het negatief. Uiteraard zijn done spanningen afhankelijk van de to gebruiken trafo maar veel mogen ze van het bovenstaand toch niet afwijken.
Als u zo'n voedingsapparaat maakt met de standaard onderdelen zit u al snel op circa 300 gulden. Indien dit bedrag voor u geen rol speelt en die groep wordt volgens de kranten steeds groter, ga dan even langs b. v. Katwijk of Almelo en sla dit artikel gerust over. (Maar u mist dan wel een hoop lol van het zelf bouwen, red. ) Het belangrijkste en dutuste onderdeel is natuurlijk de hoogspanningstrafo. Met een trafo van 700V bij 200 mA bent u meteen klaar, maar die dingen staan in het algemeen niet naast de vuilnisemmer. Maar er is een eenvoudiger oplossing, namelijk een "gewone" ontvanger voeding. Hier wil ik wel even iets over opmerken. Een Philips trafo, die zwarte knol van rond 1950, zijn beslist niet geschikt, die dingen werden precies berekend voor het vermogen van het betreffende ontvangertje. U weet het misschien nog wel, AZ4O, EL41, EBC41, EAF42 en ECH42. Dat vacuum had dan 60 Watt nodig om tot Leven to komen. Het is duidelijk dat een dergelijke trafo niet meer kan leveren. Aanvankelijk had ik toch die trafo gebruikt met als gevolg dat ten eerste de hoogspanning bij het zenden erg in elkaar zakte en ten tweede kunt u dan niet aan de, al of niet gezellige, Lange QSO's op 80 meedoen. Spreekt u namelijk iets larger dan een minuut met SSB, dan is de trafo wijlen. De teer is er natuurlijk al Lang uitgedropen en de geur van een weg in aanbouw verspreidt zich door huis. De XYL is dan uiteraard ook al enige malen wezen vragen of er iets schroeit. Een veel betere oplossing is een flinke trafo van 2 maal 350 Volt, bijvoorbeeld uit die radio's van voor de oorlog, waarin nog electro magnetische luidsprekers zaten. Er was dan voor de electro magnet ook nogal wat spanning nodig en dat moest de voeding tenslotte ook leveren. In die tijd wend er schijnbaar ook niet zo zuinig met koper en blik omgesprongen, dus wat reserve energie was er ook nog. Speciaal de voedingstrafo's uit de oude duitse toestellen zoals Telefunken/AEG en Blaupunkt zijn prima geschikt.
Ook een goed bruikbare trafo is die uit de Philips balans versterker met 2 maal EL84 (in de dump bij Louter, Dordrecht). Door de gloeidraad wikkeling hiervan niet te gebruiken, komt er ongeveer 30 tot 40 Watt extra beschikbaar.
De gelijkrichter is een silicium diode (denk er om dat deze diode een sperspanning moet kunnen verdragen van 2,8 maal de aangelegde wisselspanning en dat is bij 700 Veff bijna 2 kV in het geval van enkelfasige gelijkrichting. Geen probleem, 2 stuks 1N4007 in serie met over elk een weerstand van 220 kilo en een 1 kV, 100 pF ceetje is de oplossing. Red.).
De afvlak condensatoren van ongeveer 8 µF bij 1 kV zijn vrij regelmatig in de dump verkrijgbaar. Mijn mening is dat deze blok C's prettiger werken dan elco's in serie, vanwege de hoogspanning op de buitenkant als je die dingen in serie zet.
De 250V voeding is conventioneel opgezet. Hoe minder buizen er in de zender of ontvanger of transceiver hoe minder stroom er geleverd dient te worden dus des te kleiner mag de trafo zijn. Da's logisch.
Als de 6,3V wikkeling te weinig stroom kan leveren, dan wel een extra gloeistroomtrafo gebruiken. Te lage gloeispanning geeft merkwaardige verschijnselen zoals frequentie instabiliteit, laag rendement van de buizen, enz. Te lage gloeispanning is meestal slechter voor de buizen als te hoge. Ook bier zijn weer silicium diodes ge - bruikt als gelijkrichter (denk ook aan de juiste sperspanning Red. ).
Nu dan het negatief en de schermroostervoeding. Dit is iets van eigen vinding, is al jaren in gebruik en werkt uit de larnst. De negatieve voeding maakt gebruik van het bekende foefje een gloeistroom of luidspreker trafo te benutten. De instelbare schermroosterspanningsvoeding werkt als een elektronisch gestabiliseerd PSA, de EL84 of iets dergelijks, refereert aan de aangelegde negatieve roosterspanning, welke instelbaar is. Het schermrooster van de PA in de zender ligt dan via een weerstand aan de 700V. Zowel het negatief als de schermroosterspanning zijn zeer stabiel tijdens het zenden. Indien toch noodzakelijk, wat afhankelijk is van de zendereindtrap, kan er een verbetering aangebracht worden door een stabilisatiebuis te plaatsen tussen de punten A en B in het schema. Dan dient er wel een wat zwaardere trafo en serieweerstand te worden gebruikt. De schakeling zoals getekend trekt bijna geen stroom maar met een stabilisatie buis ongeveer 20 mA. Ik heb deze buis nooit nodig gevonden.
Bas, PA0RTW.