Aardappel
Solanum tuberosum
De aardappel is een plant die ondergronds een energievoorraad (zetmeel) aanlegt in de vorm van een knol, die meestal eveneens aardappel worden genoemd. De knollen worden gevormd aan ondergrondse stengels, stolonen genoemd. In de aardappel komen twee typen zetmeel voor, amylose en amylopectine, waarvan 10% amylose. In 2005 is voor het eerst een ras in de handel gekomen dat bijna 100% amylopectine bevat.
De aardappel behoort tot de nachtschadefamilie, evenals de tomaat, de paprika en de tabak: de groene delen van de aardappel zijn dus giftig. Net als andere leden van de nachtschadefamilie bevat de plant alkaloïden.
Het is nauwelijks te geloven dat men lang geleden niets beters wist aan te vangen met aardappelen dan ze aan de varkens te voederen!
Aardappelen zijn zowat de gezondste bron van zetmeel, beter dan granen, want deze bevatten fytinezuur, dat een onoplosbare verbinding vormt met ijzer, zink, magnesium, koper en calcium, waardoor deze mineralen niet of nauwelijks kunnen opgenomen worden. Tarwe bevat het meeste fytinezuur.
Zetmeel of complexe koolhydraten worden door enzymes in het speeksel en de dunne darm traag omgezet tot glucose, zodat dit voor diabetici beter is dan het gebruik van industriesuiker en alles waar dit in zit. Aardappelen bevatten ook niet zoveel zetmeel als granen, waardoor de pancreas minder zwaar belast wordt. Dit zetmeel is bovendien lichter verteerbaar dan dat van granen.
Ook zal men bij aardappelen eerder geneigd zijn groenten te eten dan confituur, kaas, choco, enz. zoals dat bij brood gebeurt. Dit draagt extra bij tot een gezonde voeding.
Eigenschappen
| % | |
|---|---|
| Eiwitten | 2,3 |
| Vetten | 0 |
| Koolhydraten | 16,8 |
| Vezels | 3,1 |
| Water | 79 |
Aardappelen zijn rijk aan vitamine B, C, kalium en voedingsvezels. Aardappelen hebben een basen-overschot. Ze hebben ook een volwaardig eiwit.
In de schil gekookte aardappelen hebben een geringer verlies van vitaminen.
Er zijn zo'n 250 rassen met verschillende kookeigenschappen.
Als je makkelijk last hebt van oprispingen, winderigheid, een zwaar gevoel in de buik, kan het nuttig zijn te letten op de juiste voedselcombinaties. Voor de aardappel kunt u zich dan beperken tot de combinatie met groente en vet; de combinatie met eiwitrijke voedingsmiddelen zoals vlees, vis, gevogelte, eieren, soja is zwaar verteerbaar, belast de pancreas en leidt makkelijk tot gedeeltelijke gisting van de koolhydraten en rotting van de eiwitten, met omzetting tot alcohol of vet, wat dikmakend is.
Bewaren
Op een koele, droge en donkere plaats bewaren, maar niet in de koelkast en in plastic zakken.
Bereiden
Koken
Schil de aardappelen en verwijder de pitten (plaatsen waar de uitlopers zich vormen). Zet aardappelen niet op in water, maar doe ze pas in het water als dit kookt. Zo is er minder verlies van vitaminen en zijn ze sneller gaar. Voeg zout toe. Prik in de aardappel om te kijken of deze al gaar is.
Als de aardappelen gaar zijn deze afgieten en dan onder schudden de aardappelen even droog en bloemig stomen. Hierna kunt u ze serveren.
Tips:
- Laat ze nooit in water liggen, dat geeft alleen maar verlies aan vitaminen en bacteriegroei
- Koop geen groene aardappelen, deze bevatten teveel giftige alkaloïden, o.a. solanine. Blauwe plekken (stootplekken) zijn niet schadelijk.
- Eet niet te vaak frieten omdat er tijdens het frituren acrylamides ontstaan die slecht zijn.