Kroonsteentjes
Een kroonsteen(tje), ook bekend als lusterklem of suikertje in Vlaanderen, dient om twee of meer elektriciteitsdraden met elkaar te verbinden.
Het bestaat uit een blokje van isolatiemateriaal (porselein of kunststof) waarin messing buisjes zitten met aan weerszijden loodrecht daarop een messing boutje door een verdikt deel van de wand, waarin schroefdraad is getapt. In beide uiteinden van deze metalen buisjes kan een draad worden gestoken die onder het boutje wordt geklemd, zodat de beide draden via het buisje elektrisch met elkaar verbonden zijn. Ter bescherming van de kern van de draad is vaak een messing strip aangebracht tussen boutje en draad, zodat bij het aandraaien het boutuiteinde geen beschadigingen kan veroorzaken.
Bij litze, een soepele draad die bestaat uit een aantal dunne draadjes, kan de kern worden beschermd door middel van adereindhulsjes.
Een kroonsteentje biedt geen trekontlasting. Men mag een lamp dus niet zonder meer aan het kroonsteentje ophangen. Vaak heeft een centraaldoos een haak, die geschikt is om het gewicht van de lamp te dragen.
Levering en uitvoering
Porseleinen kroonsteentjes worden per stuk verkocht. Een dergelijk kroonsteentje heeft meestal twee buisjes. Deze kroonstenen worden gebruikt als in het armatuur hoge temperaturen kunnen optreden. Vroeger was dit de enige vorm waarin kroonstenen werden gemaakt.
Sinds het toenemend gebruik van kunststoffen worden de kroonstenen van pvc gemaakt en van andere kunststoffen. In de kunststofuitvoering is de vorm niet langer een blok met twee buisjes maar met meerdere buisjes, bijvoorbeeld als strip van twaalf, en heeft elk buisje een eigen 'kamer'. Deze kamers worden door een verbindingsbrug verbonden. In de brug is een gat waarmee een kroonsteentje op een ondergrond kan worden vastgeschroefd. De polen kunnen gemakkelijk worden gesplitst door deze brug met een scherp mes door te snijden.
Van een strip van twaalf kan men zes tweepolige of vier driepolige kroonsteentjes snijden. Omdat aarding noodzakelijk is is een driepolig kroonsteentje gebruikelijk. Tweepolige kroonsteentjes zullen bij nieuwe aanleg van een elektrische installatie niet meer voorkomen.
Gebruik
Bij het gebruik van kroonsteentjes moet de isolatie doorlopen tot aan het koppelstuk zodat de koperenkern niet aangeraakt kan worden. De aders dienen iets minder dan de helft van het koppelstuk te zijn zodat iedere schroef een draad vast klemt.
Kroonstenen, met links installatiedraad, en rechts litzedraad die voorzien is van adereindhulzen
Kroonsteentjes zijn onderdeel van een licht armatuur of worden gebruikt om een hanglamp aan te sleuiten. De standaard kroonsteentjes zijn geschikt voor 2,5 mm2 aders. Er bestaan ook voor 4 mm2 kroonsteentjes.
Geschikt om litzedraad zonder aderhuls vast te klemmen.
Koppelstuk.