Rob's web

Koolhydraten

Koolhydraten vervullen belangrijke taken in het leven. Als eerste dient het als energie opslag, brandstof en metabolische intermediëren. Als tweede dient het in de structuur van DNA en RNA. Als laatste zijn veel suikers gekoppeld aan eiwitten en vetten, en vervult het een rol in herkenningsprocessen.

Een omvangrijke groep moleculen wordt gevormd door de koolhydraten. Koolhydraten worden ook wel sacchariden of suikers genoemd. De naam koolhydraat is afkomstig van de waarneming dat deze stoffen bij verhitten water (hudoor = water) verliezen en er koolstof overblijft. De algemene formule voor koolhydraten is: Cn(H2O)n.

Koolhydraten ontstaan in grote hoeveelheden in planten tijdens de fotosynthese (assimilatie). Hierbij ontstaat er een koolhydraat uit water en koolstofdioxide:

n H2O + n CO2 pijl Cn(H2O)n + n O2

Bij deze reactie wordt zonne-energie opgenomen en op chemische wijze vastgelegd. Koolhydraten zijn dus energie rijk. De energie kan weer vrijkomen bij het omgekeerde proces: verbranding (dissimilatie). Al het dierlijk leven maakt gebruik van de verbranding van koolhydraten om energie te verkrijgen:

(CH2O)n + n O2 pijl n H2O + n CO2 + energie

Een belangrijk koolhydraat is glucose. Glucose wordt verbrand (afgebroken) in de stofwisseling (glycolyse, citroenzuurcyclus). Glucose is altijd aanwezig in het bloed met een gemiddelde massaconcentratie van 0,8 g/l.

Koolhydraten worden op grond van molecuul grootte ingedeeld in drie groepen. De drie groepen zijn:

De mens at vroeger veel minder koolhydraten dan we nu dagelijks eten. Koolhydraten zijn alle voeding die bestaat uit suikers en zetmelen. Uw boterham met anijshagel is dus voor 90% koolhydraten. De dietisten zeggen dat u vooral veel koolhydraten moet eten. Waarom is dat onjuist? De darmen van de mens zijn niet ingesteld op het verteren van grote hoeveelheden koolhydraten. De mens en zijn evolutionaire voorgangers hebben 2,5 miljoen jaar lang nooit zoveel koolhydraten gegeten als we nu doen. Om dat in perspectief te plaatsen: Stelt u onze historie als mens voor als de afstand vanaf Groningen tot de zuidkust van Spanje. De mens heeft in zijn reis van Zuid-Spanje naar Groningen nagenoeg geen koolhydraten gegeten. Opeens, 1 kilometer (10.000 jaar geleden) voor Groningen gaat iedereen ineens koolhydraten eten.

Dat is de verhouding: 2.490.000 jaar bijna geen koolhydraten en nu de laatste 10.000 jaar ineens bijna alleen maar koolhydraten. Zie de grafiek hieronder. Een aardappel is rauw giftig en bestaat voor het overgrote deel uit koolhydraten (zetmelen). Tarwe en andere granen hebben we ook nooit gegeten, omdat die zonder machines niet te verwerken zijn (de schil is oneetbaar). Wat aten we wel: Groenten, noten, vlees en vis. Dit is vooral eiwit- en vetrijk voedsel. Er zijn nog enkele culturen die nog steeds het originele, natuurlijke dieet volgen. Dit zijn onder andere de eskimo's, die nagenoeg alleen vette vis en vlees eten. Overgewicht en moderne welvaartsziekten komen daar dan ook nagenoeg niet voor. Ze eten namelijk een dieet met nagenoeg geen koolhydraten. Dit bewijst dat koolhydraten niet essentieel zijn.

Wat zijn koolhydraten?

Koolhydraten zijn, zoals al eerder vermeld werd, de belangrijkste energieleveranciers voor ons lichaam. Dit komt omdat de omzetting van koolhydraten naar energie sneller verloopt aangezien ze veel gemakkelijker toegankelijk zijn voor omzetting en daardoor sneller in het glycogeendepot terecht komen.

Uit deze koolhydraten wordt in ons lichaam glucose gevormd. Glucose dient als brandstof om bijvoorbeeld te kunnen lopen, praten, denken. Ieder mens heeft glucose in het bloed. Men noemt dit ook wel bloedsuiker. Bij mensen met diabetes is het bloedglucosegehalte meestal te hoog. Dit betekent niet dat iemand met diabetes mellitus geen koolhydraten moet eten. In een evenwichtig samengestelde voeding (en niet alleen voor diabeten!) nemen koolhydraten een belangrijke plaats in.